Emisje, odpady i utracone miliardy – wyzwania sektora
Elektronika użytkowa towarzyszy codziennemu życiu miliardów ludzi – od telefonów, przez laptopy, po sprzęt RTV i AGD. Jednak za tym komfortem kryją się rosnące koszty środowiskowe i społeczne. Produkcja urządzeń elektronicznych odpowiada w tej chwili za emisję aż 180 mln ton CO₂ rocznie. Jednocześnie świat walczy z rosnącą falą elektrośmieci – w 2022 roku ich ilość osiągnęła rekordowe 62 mln ton, co oznacza wzrost aż o 82% w porównaniu z 2010 rokiem.
Jak wynika z danych zawartych w raporcie, jedynie 22% tej masy odpadów jest dokumentowane jako zebrane. Reszta trafia na składowiska, jest nielegalnie przetwarzana lub znika z oficjalnych statystyk. Skala strat jest ogromna – szacuje się, iż wartość surowców zawartych w elektrośmieciach wygenerowanych w 2022 roku wynosiła aż 91 mld dolarów, z czego utracono bezpowrotnie 37 mld ze względu na brak odpowiedniego odzysku.
Cyrkularność się opłaca – czas na nowe podejście
W kontekście tych wyzwań autorzy raportu wskazują, iż wdrożenie strategii gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ) w branży elektronicznej może znacząco ograniczyć jej negatywny wpływ na środowisko. Według analiz zawartych w dokumencie, przyjęcie cyrkularnych modeli biznesowych może przynieść średnio 12% oszczędności kosztowych oraz redukcję emisji CO₂ na poziomie 10%.
„Unikanie emisji gazów cieplarnianych dzięki transformacji cyrkularnej może przynieść branży wartość przekraczającą 23 mld dolarów rocznie” – czytamy w podsumowaniu raportu.
Dodatkowo, GOZ może zwiększyć odporność łańcuchów dostaw, ograniczyć zależność od surowców pierwotnych i wzmocnić pozycję firm wobec rosnących oczekiwań konsumentów oraz presji regulacyjnej. W Unii Europejskiej coraz mocniej egzekwowane są przepisy o rozszerzonej odpowiedzialności producentów oraz nowe obowiązki raportowe, takie jak dyrektywa CSRD.
Narzędzia do mierzenia postępów – Circular Transition Indicators
Aby umożliwić firmom skuteczne planowanie i wdrażanie działań cyrkularnych, WBCSD wraz z partnerami opracował metodologię Circular Transition Indicators (CTI). To zestaw ujednoliconych wskaźników pozwalających mierzyć, porównywać i komunikować poziom cyrkularności działań przedsiębiorstw.
„CTI to metodologia stworzona przez biznes dla biznesu. Daje firmom wspólny język do komunikacji z interesariuszami i pomaga w podejmowaniu strategicznych decyzji na podstawie danych” – tłumaczy Diane Holdorf, wiceprezeska wykonawcza WBCSD.
Wskaźniki CTI pozwalają m.in. ocenić udział materiałów pochodzących z recyklingu, potencjał do odzysku komponentów i rzeczywisty poziom odzysku po zakończeniu życia produktu. Narzędzie obejmuje siedem kroków – od wyznaczenia zakresu analizy, przez dobór wskaźników i zbieranie danych, aż po interpretację wyników i wdrażanie usprawnień.
Elektronika w zamkniętym obiegu – jak to działa?
Raport przedstawia również model cyrkularnego łańcucha wartości w branży elektroniki. Obejmuje on cały cykl życia produktu – od wydobycia surowców, przez produkcję, dystrybucję i użytkowanie, aż po etap przygotowania do ponownego użycia i recykling.
Każdy z tych etapów może i powinien być zoptymalizowany pod kątem cyrkularności. Oznacza to np. projektowanie produktów z myślą o demontażu i naprawie, odzyskiwanie komponentów, stosowanie surowców wtórnych oraz wdrażanie usług zwrotu i regeneracji urządzeń.
Przykłady z rynku – HP
CTI jest już wykorzystywane przez globalnych liderów sektora. Firma HP wdrożyła zamknięty obieg dla swoich wkładów do drukarek. Z danych z raportu wynika, iż plastik używany w kartridżach HP zawiera średnio 51,6% materiału pochodzącego z recyklingu. Firma wdrożyła także usługę, która automatycznie wymienia zużyte wkłady i umożliwia klientom ich zwrot.
Wspólny język cyrkularności – apel do branży
Raport kończy się apelem do całego sektora elektronicznego o przyjęcie wskaźników CTI jako standardowego narzędzia do oceny i raportowania postępów w zakresie GOZ.
„Zachęcamy wszystkie firmy działające w łańcuchu wartości elektroniki do przyjęcia CTI i niniejszego przewodnika jako ram pomiaru cyrkularności w branży. Pozwoli to mówić jednym językiem, ułatwi współpracę i przyspieszy transformację sektora” – podkreśla Arnoud Walrecht z KPMG, jeden z autorów opracowania.
Źródło: Circular Transition Indicators (CTI) – Sector guidance: Electronic devices, WBCSD & Circular Electronics Partnership.
