Budżet na czas kryzysu: Carney szykuje cięcia i miliardy na obronność

Premier Mark Carney i minister finansów i dochodów narodowych François-Philippe Champagne.

Po tygodniach zapowiedzi nowych programów i wydatków wciąż jedną z największych niewiadomych pozostaje rozmiar deficytu i skala cięć, jakie znajdą się w pierwszym budżecie premiera Marka Carneya.

Szef rządu i minister finansów François-Philippe Champagne od tygodni nazywają budżet „pokoleniowym” — dokumentem przygotowanym na czasy globalnej niestabilności gospodarczej i politycznej. Zapowiadają „trudne wybory” oraz konieczność „mniej wydawać, aby więcej inwestować”.

Według jednego z wysokich urzędników, Kanada nie może już opierać swojego bezpieczeństwa ekonomicznego wyłącznie na partnerstwie ze Stanami Zjednoczonymi — „wiązanie zaczyna słabnąć”.

Budowa silnej Kanady — ale jak?

Wystąpienie Carneya w prime-time obiecało budżet mający zapewnić bezpieczeństwo obywatelom i wzmacniać kraj od wewnątrz.
Środowiska biznesowe oczekują jednak zobowiązań w kierunku rozwoju krajowych firm i innowacji — a nie wyłącznie programów przyciągających zagraniczne korporacje.

— Serce by nam pękło, gdyby miliardy znów trafiały na inicjatywy niewzmacniające suwerenności gospodarczej — ostrzega Benjamin Bergen z Rady Kanadyjskich Innowatorów.

CCI podkreśla, iż tak intensywnego dialogu z Ottawą nie miała jeszcze nigdy.

To już wiemy: miliardy na obronność i najważniejsze inwestycje

Premier Mark Carney obiecał przeznaczyć 9 miliardów dolarów na obronność do końca 31 marca 2026 r.

Część wydatków zapowiedziano jeszcze przed ogłoszeniem budżetu. Wśród nich:

• 9 mld dol. na obronność do końca marca
• 13 mld dol. na agencję Build Canada Homes
• 2 mld dol. na małe reaktory jądrowe w Darlington
• 5 mld dol. na Fundusz Reagowania Strategicznego
• 3,6 mld dol. na tymczasowe wsparcie EI
• 1,8 mld dol. na wzmocnienie policji federalnej
• 370 mln dol. na wsparcie dla biopaliw
• 660,5 mln dol. na programy równości i bezpieczeństwa
• 450 mln dol. na przekwalifikowanie pracowników

Największe oczekiwania dotyczą wydatków wojskowych. Kanada zobowiązała się osiągnąć 2% PKB na obronę i zwiększać inwestycje w kolejnych latach.

— Brak transparentnego planu wydatkowania po tym roku fiskalnym byłby poważnym problemem — podkreśla Dave Perry z Canadian Global Affairs Institute.

Deficyt większy niż zakładano

Minister finansów rozdzieli w tym roku wydatki operacyjne oraz inwestycyjne w kapitał. Carney zapowiada, iż w ciągu trzech lat bieżący budżet operacyjny ma być zrównoważony.

Ale ogólny deficyt?
Może być co najmniej dwukrotnie wyższy od ubiegłorocznych prognoz (42 mld dol.).

— Carney chce przesunąć akcent w debacie: nie każdy dług jest zły — zauważa Theo Argitis z Business Council of Canada. — Ale istnieją granice tego podejścia.

Los rządu w rękach opozycji

Choć budżet będzie najważniejszy dla gospodarczego kursu państwa, może również zdecydować o trwałości mniejszościowego rządu.

Posłanka NDP Heather McPherson uważa, iż jeżeli premier Mark Carney chce, aby jej partia poparła jego nadchodzący budżet, nie może przedstawić budżetu „oszczędnościowego”, który obejmuje cięcia w służbie publicznej i „rzeczach, od których zależni są Kanadyjczycy”

NDP, osłabiona i w trakcie wyboru nowego lidera, nie chce być traktowana jako partia „podtrzymująca Liberałów przy życiu”.

Bloc Québécois nie wyklucza jednak poparcia, jeżeli w dokumencie znajdą się rozwiązania istotne dla Quebecu.

— Społeczeństwo nie ma dziś najmniejszej ochoty na kolejne wybory — przypomina prof. Lori Turnbull.