COP15 nadzieją dla ptactwa wodnego i delfinów rzecznych

W Zimbabwe dobiega końca 15. Konferencja Stron Konwencji Ramsarskiej (COP15) poświęcona przyszłości mokradeł. Nie zabrakło podczas niej rozmów o pieniądzach, ptactwie wodnym oraz roli tradycyjnych społeczności w ochronie tych ekosystemów. Głównym celem obrad jest przyjęcie nowego Planu Strategicznego na lata 2025-2034. Wśród wyróżnionych podczas szczytu znalazła się również Polska – tytuł Wetland City otrzymał Poznań.

Ambitne cele COP15

Odbywający się w Victoria Falls szczyt zgromadził reprezentantów ponad 170 państw świata, które podpisały Konwencję o obszarach wodnobłotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza ze względu na ich znaczenie jako siedlisk ptaków wodnych. Uczestnicy przyjęli ambitny plan omówienia 25 proponowanych rezolucji, pośród których znalazł się m.in. plan regionalnych inicjatyw na lata 2025-2028. Za jeden z priorytetów dalszych działań uznano konieczność integracji działań na rzecz mokradeł z krajowymi planami klimatycznymi.

Pomiędzy idealistycznymi hasłami o potrzebie ochrony światowych mokradeł pojawiły się propozycje konkretnych rezolucji zmierzających do realizacji celów Globalnych Ram Różnorodności Biologicznej Kunming-Montreal (KM-GBF). Znalazły się wśród nich m.in.:

• wzmocnienie działań państwowych na rzecz ochrony korytarzy migracyjnych ptactwa wodnego;
• uznanie delfinów rzecznych jako gatunku kluczowego dla mokradeł Ameryki Południowej i Azji;
• poprawa jakości i aktualności danych na temat liczebności populacji ptactwa wodnego w ramach nowego wydania Waterbird Population Estimates (WPE) 2027.

Delegaci podnosili również kwestię konieczności integracji nowych technologii i tradycyjnej wiedzy do ochrony i zarządzaniami mokradłami, m.in. w ramach tzw. innych skutecznych metod obszarowej ochrony przyrody (OECM). Chodzi tu o obszary, które nie podlegają oficjalnej ochronie w ramach parków i rezerwatów, ale przyczyniają się do ochrony różnorodności biologicznej.

W poniedziałek przyjęto istotną rezolucję na temat powołania do życia Global Waterbird Estimates Partnership (GWEP) – międzynarodowego partnerstwa, którego zadaniem jest sprawowanie pieczy nad rzetelnym monitoringiem ptactwa wodnego i przygotowywanie kolejnych edycji raportów WPE.

Na szczycie COP15 wręczono także nagrody Ramsar Awards, przyznawane osobom i organizacjom szczególnie zasłużonym dla ochrony mokradeł. W gronie laureatów znalazł się projekt Wanda system z Panamy, oparty na aktywnym udziale lokalnych społeczności. Mieszkańcy angażują się tam w odławianie odpadów niesionych rzekami, skutecznie przeciwdziałając zanieczyszczeniu Zatoki Panamskiej.

Echa wojny na mokradłach

Dzień przed rozpoczęciem szczytu COP15 rosyjska Duma Państwowa jednogłośnie przyjęła decyzję o wystąpieniu z Konwencji ramsarskiej jako powód podając upolitycznienie organizacji i niemożność wykorzystania mechanizmów konwencji na rzecz ochrony krajowego ptactwa wodnego. Analitycy spekulują, iż w rezultacie tej decyzji koncepcja mokradeł może w Rosji całkowicie zaniknąć, gdyż jak dotąd nie jest ona regulowana państwowymi przepisami. Skala potencjalnych strat środowiskowych byłaby znacząca w wymiarze globalnym – tylko torfowiska zajmują w Federacji Rosyjskiej obszar 1,8 mln km².

Tymczasem jednym z ważniejszych tematów rozmów w Zimbabwe jest rezolucja dotycząca uznania szkód, jakie agresja ze strony Rosji wyrządza ukraińskim mokradłom. Dyplomaci z Kijowa domagają się międzynarodowego monitoringu sytuacji i analizy strat ekologicznych, ale w kuluarach rozmów pojawiają się obawy przed upolitycznieniem Konwencji ramsarskiej. Do konsensusu w sprawie ukraińskich mokradeł pozostało daleko.

zdj. IISD/ENB | Anastasia Rodopoulou

Wyróżnienie dla Poznania

Na COP15 nie zabrakło także polskiego akcentu. Poznań został oficjalnie wyróżniony certyfikatem Wetland City Accreditation, czyli miasta przyjaznego mokradłom. Komisja przyznająca akredytację doceniła działania w zakresie planowania przestrzennego, edukacji i promocji, w szczególności zaś utworzenie użytków ekologicznych w dolinie rzeki Bogdanki oraz inicjatywy związane z torfowiskowym rezerwatem Żurawiniec.

O decyzji przyznania wyróżnienia i zasługach władz Poznania w dziedzinie ochrony i odnowy mokradeł pisaliśmy już w Wodnych Sprawach. COP15 był okazją do uroczystego przekazania certyfikatu, którego nie posiada jeszcze żadne inne polskie miasto. Miejmy nadzieję, iż ten sukces zainspiruje kolejne samorządy.

zdj. główne: Ashley Inguanta/Unsplash