Dziadek z wehrmachtu

maciejsynak.blogspot.com 3 godzin temu


14.06.2024


Naprawdę nie sądziłem, iż temat jest do ruszenia, dlatego nigdy wcześniej się tym nie zajmowałem, tymczasem w wikipedii są znowu nieścisłości i rebusy na poziomie szkoły podstawowej.

Czy to zdjęcie zostało ostatecznie potwierdzone jako fałszywe, albo prawdziwe?

Mi wygląda na przerobione, ale...




Tekst powstawał etapami.




Co udało się znaleźć w internecie w tej sprawie... i czy ta sprawa ma jakieś słabości.

wiki o Józefie Tusku


Po wybuchu II wojny światowej 1 września 1939 został aresztowany przez Gestapo. Został wysłany na roboty przymusowe, przebywał w obozie w Nowym Porcie,

od 19 marca 1940 był osadzony w niemieckim obozie koncentracyjnym Stutthof (pracował tam przy budowie baraków; na jednej z zachowanych drewnianych tabliczek znalezionych w tym obozie odkryto podpis J. Tusk 24 września 1939[8]),

a potem także w Neuengamme (numer obozowy 5939)[9], w którym przebywał do 26 sierpnia 1942[10][2].



Został zwolniony ze względu na nieprzydatność do pracy. Najpóźniej pod koniec 1943 powrócił do żony i dzieci w Gdańsku.


Zgodnie z dekretem Hitlera z 1 września 1939 obywatele Wolnego Miasta Gdańska stali się automatycznie obywatelami Niemiec. Wobec ponoszenia przez III Rzeszę strat na froncie wschodnim zapadła decyzja o wcielaniu ludności kaszubskiej do Wehrmachtu, w związku z czym Józef Tusk 2 sierpnia 1944 został powołany do tego wojska.

Według relacji jego najstarszej córki Eleonory Gurkowskiej oraz zgodnie z niemieckimi dokumentami[12] był żołnierzem jednostki o nazwie 328. Grenadier-Ersatz-und Ausbilldungsbatallion (328. Zapasowy Batalion Szkolny Grenadierów) i wraz z nią stacjonował w Akwizgranie (jednostka odpowiadała za pobór, szkolenie rezerw wojsk lądowych oraz uzbrojenie).

W szeregach Wehrmachtu pozostawał do października 1944[5].
źródło [5] tej informacji to artykuł z Pomeranii z 2005 r, poniżej rzeczony fragment:





Czyli to dziennikarze pozyskali informacje z berlińskiego archiwum, iż Józef Tusk od sierpnia do października 1944 roku był żołnierzem Wehrmachtu, a od listopada - w polskim wojsku.
Ciekawe, co za dziennikarze, czyżby Kurski?

Bo chyba nie ci... no wiecie... ci co nie widzą jak nierzond łamie prawo.

Berlin posiada dane, który jego żołnierz i kiedy trafił do polskiej armii??
Ciekawe skąd wiedzą i czemu sobie zapisali...


Od 24 listopada 1944 był żołnierzem Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

W życiorysie z 1975 stwierdził, że

pracował Od 26.8.1944 do 5.3.1945 przy kopaniu okopów.


"Od" wikipedysta napisał z wielkiej litery, pewnie dlatego, iż to prawdopodobnie cytat z owego wzmiankowanego życiorysu, tym bardziej, iż tekst przechodzi na italikę (u mnie kolorem).

Większość odnośników prowadzi nas do publikacji ogólnych, prywatnych, np. wypowiedzi samego JT.

Był lutnikiem i to chyba dobrym.


*Józef Tusk był wysoko ceniony przez wielkich twórców polskiej estrady: u Mistrza zamawiali gitary akustyczne m.in. Maryla Rodowicz oraz Czesław Niemen, a skrzypce Konstanty Andrzej Kulka.




Księga adresowa Gdańska z 1939 roku:

Emil Neumann Geigenbauer

Geigenbauer, czyli budowniczy skrzypiec, pod adresem ul. Korzenna 68



zasadniczo jednak, takich "budowniczych" było w Gdańsku kilku



Gdańsk - Przeróbka 8

Kartuska 127

Korzenna 68

Targ Węglowy 10/11

Kasprowicza (Kollathstraße) w Sopocie

Al. Niepodległości 94 we Wrzeszczu
(numeracja przedwojenna)




od 19 marca 1940 był osadzony w niemieckim obozie koncentracyjnym Stutthof

na jednej z drewnianych tabliczek podpis J. Tusk 24 września 1939


Wg mojego kalendarza 19 marca 1940 roku występuje po 24 września 1939, a nie wcześniej.


Czy ktoś wyjaśnił ten brak chronologii?


Donald Tusk chyba nie wiedział o tym do 2008 roku, a dowiedział się tego podczas oficjalnej wizyty w Stutthofie.


Dlaczego więźniowie Stutthoff podlegali "uwolnieniu" i to na podstawie opinii, iż są "nieprzydatni do pracy"?

Nieprzydatni do pracy kończyli w ziemi.

Ile było takich przypadków?



12 lipca 1892 roku przyszedł na świat polski pisarz żydowskiego pochodzenia, grafik, rysownik i malarz, uznawany za jednego z najważniejszych twórców literatury międzywojennej Bruno Schulz. Większość życia spędził w swoim rodzinnym i ukochanym Drohobyczu, małym mieście w Galicji, gdzie pracował jako nauczyciel rysunku w miejscowym gimnazjum.

Bruno Schulz był także utalentowanym rysownikiem, a jego ilustracje i grafiki są równie cenione jak jego twórczość literacka.

Zginął na dzień przed planowaną ucieczką z getta. Drobne zdarzenie - żydowski aptekarz broniąc się zadrasnął gestapowca w palec - spowodowało, iż Niemcy przeprowadzili wtedy w Drohobyczu akcję eksterminacyjną. Życie straciło ponad dwieście osób. Schultz zginął idąc po chleb jako ofiara konfliktu między dwoma Niemcami. Został zastrzelony przez niemieckiego oficera w akcie zemsty za zastrzelenie swojego protegowanego przez innego oficera, który to wykorzystywał plastyczne zdolności Schultza zlecając mu ozdabianie pokojów swojej willi. „On zabił mojego Żyda, a ja zabiłem jego Żyda”-powiedział.


Ciało Bruno Schulza leżało na ulicy przez cały dzień, nie pozwolono go zabrać oraz pochować. Przypuszczalnie złożono je w zbiorowym grobie, którego po wojnie nigdy nie odnaleziono.





polskojęzyczna wiki:


Neuengamme – niemiecki obóz koncentracyjny założony w grudniu 1938, w Hamburgu, w Niemczech. Funkcjonował do maja 1945. Z dziejami tego obozu związana jest tragiczna historia śmierci jego więźniów na statkach „Cap Arcona” i „Thielbeck” 3 maja 1945 roku.


18 kwietnia 1945 rozpoczęto ewakuację obozu przez wyprowadzenie więźniów na „marsze śmierci”. Podczas tych ewakuacji wiele tysięcy więźniów zginęło.

Więźniów zamknięto na statkach SS Cap Arcona (ok. 4500), SS Thiebleck (ok. 2800) i SS Athen (ok. 2000), które wyprowadzono na redę portu w Lubece.

Statki zostały dostrzeżone przez samoloty Royal Air Force i zatopione wraz z ok. 8300 więźniów:
z Cap Arcony ocalało około 350, z Thieblecka ok. 50, z Athen wszystkich 1998 umieszczonych więźniów.


4 maja 1945 pusty obóz został wyzwolony przez wojska brytyjskie.



4.5.1945 - pusty obóz

czy 3 maja 1945 obóz nie był pusty?


5.3.1945 przy kopaniu okopów - zapis podobny do 3 maja 1945 - tak daty zapisują w USA... najpierw miesiąc, potem dzień i rok

ktoś się bawi w jakieś kalambury, jakieś aluzje??

ale...



english wiki

tłumaczenie automatyczne


Więźniowie przez kilka dni przebywali w ładowniach statków bez jedzenia i wody. Dochodząc do wniosku, iż na statkach znajdują się uciekający nazistowscy urzędnicy zmierzający do Norwegii, a nie tysiące więźniów, Hawker Typhoon Królewskich Sił Powietrznych (RAF) zbombardowały 3 maja Thielbek, Cap Arcona i Deutschland.


Ci, którzy przeżyli, którzy wskoczyli do wody, zostali ostrzelani ogniem armatnim z samolotów RAF lub zastrzeleni przez nazistowskich urzędników.

Tysiące zabitych zostało wyrzuconych na brzeg w momencie, gdy armia brytyjska z powodzeniem zajęła ten obszar na lądzie. Brytyjczycy zmusili niemieckich jeńców wojennych i cywilów do kopania masowych grobów dla zmarłych.

W nalocie zginęło około 7100 więźniów i urzędników; Ocalało tylko 450 więźniów.

600–700 więźniów obozu koncentracyjnego pozostało w obozie macierzystym na rozkaz SS, aby zniszczyć całą obciążającą dokumentację, zdemontować wiele obszarów obozu i uporządkować teren.

2 maja 1945 r. SS wraz z ostatnimi więźniami opuściło obóz koncentracyjny Neuengamme. Pierwsi brytyjscy żołnierze przybyli następnego dnia i widząc jałowe i czyste miejsce, zameldowali, iż obóz koncentracyjny jest "pusty".


Wg polskojęzycznej wikipedii obóz został wyzwolony nie "następnego dnia" po 2 maja, tylko 4 maja (patrz wyżej).



Rozkaz przeniesienia więźniów z obozów na statki więzienne wydał gauleiter hamburski Karl Kaufmann, który sam działał na rozkaz z Berlina. Chociaż Kaufmann twierdził później przed trybunałem ds. zbrodni wojennych, iż więźniowie byli przeznaczeni do Szwecji, Wyższy Dowódca SS i Policji w Hamburgu, Georg-Henning Graf von Bassewitz-Behr, powiedział na tym samym procesie, że

więźniowie mieli zostać zabici zgodnie z rozkazem Himmlera.

Sugerowano, iż sam plan zakładał zatopienie statków z więźniami wciąż na pokładzie.



Kto z oprawców obozowych (wszędzie) - uniknął sądu?

Kto uciekł?














Więc to tak!

Anglicy podzielili się wiedzą ze swymi niedawnymi wrogami!

Ciekawe czemu...







2008 rok - nie wiedział, iż w Stutthoff jest tabliczka datowana na 24 września 1939.

Skąd informacja na Genopedii i na jaki czas należy datować tę informację?

Aresztowany 1 IX 1939, przetrzymywany był w ► Victoriaschule, w gdańskim ► więzieniu, od 20 września w ► obozie dla Polaków w Nowym Porcie, skąd skierowany został do przymusowych prac w gospodarstwie rolnym w Gross Lesewitz (Lasowice Wielkie) na Żuławach.

Od 19 III 1940 przebywał w ► obozie Stutthof, skierowany do prac przy wałach ochronnych w okolicach Nowego Dworu Gdańskiego i do podobozu w stoczni Schichaua w Elblągu, następnie wywieziony do obozu w Neuengamme koło Hamburga, gdzie pracował przy budowie kanału Elby.





JÓZEF TUSK (23 III 1907 ► Emaus – 12 VI 1987 Sopot), lutnik. Syn właściciela sklepu z dewocjonaliami Józefa (1870–1910) i Augustyny z domu Adamczyk. Ukończył w Gdańsku niemiecką szkołę powszechną i polską wieczorową, następnie ► Szkołę Rzemiosła Artystycznego (Kunstgewerbeschule). W 1923 pływał w charakterze chłopca okrętowego na statkach „Gdynia” i „Warszawa”. Posiadał ► obywatelstwo II Wolnego Miasta Gdańska.

W latach 1926–1939 pracował w Polskich Kolejach Państwowych, m.in. od 1 I 1938 jako telegrafista na ► Dworcu Gdańsk Główny. Należał do ► Gminy Polskiej Związku Polaków w II WMG, ► Zjednoczenia Zawodowego Polskiego, Towarzystwa Śpiewaczego „Harmonia”. Mieszkał w Gdańsku-► Siedlcach przy Rothahnchengang 25 (ul. Goszczyńskiego).


Aresztowany 1 IX 1939, przetrzymywany był w ► Victoriaschule, w gdańskim ► więzieniu, od 20 września w ► obozie dla Polaków w Nowym Porcie, skąd skierowany został do przymusowych prac w gospodarstwie rolnym w Gross Lesewitz (Lasowice Wielkie) na Żuławach. Od 19 III 1940 przebywał w ► obozie Stutthof, skierowany do prac przy wałach ochronnych w okolicach Nowego Dworu Gdańskiego i do podobozu w stoczni Schichaua w Elblągu, następnie wywieziony do obozu w Neuengamme koło Hamburga, gdzie pracował przy budowie kanału Elby.


Zwolniony 26 VIII 1942 w wyniku starań żony i z poręczenia właściciela gdańskiej fabryki mydła i kosmetyków G. Schatza, u którego pracował po zwolnieniu jako palacz. 2 VIII 1944 został wcielony do Wermachtu, do Batalionu Szkoleniowego Grenadierów w Achen (Akwizgran). Pracując przy budowie okopów, w październiku trafił do amerykańskiej niewoli, 24 listopada przekazany do dyspozycji Polskich Sił Zbrojnych. W Polsce od 17 X 1945. Zamieszkał w Sopocie, powrócił do pracy w PKP jako naczelny dyspozytor ruchu towarowego okręgu pomorskiego.

Początkowo, w 1924, jako samouk, próbował budować skrzypce. Od 1934 pracował pod kierunkiem Emila Neumanna i zbudował skrzypce modelu Steinera. Kolejne wykonał w obozie koncentracyjnym. Od 1949 prowadził pracownię w Sopocie, od 1955 był członkiem Związku Polskich Artystów Lutników. Zbudował około 150 skrzypiec, 10 altówek, wiolonczelę i około 12 gitar. Został laureatem I Krajowego Konkursu Lutniczego w 1955. Na wystawie Polskie Instrumenty Muzyczne (Warszawa 1966) prezentował skrzypce z 1965.
Stosował kartki identyfikacyjne: Józef Tusk / Sopot / Anno 1955. Zajmował się też malarstwem, rzeźbiarstwem, wyrobem mebli. Należał do Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych. Nagrodzony Medalem Zwycięstwa i Wolności (1946) oraz odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1979).

Od 27 VI 1927 żonaty był z Julianną z domu Jeżewską (21 II 1904 – 17 II 1970), córką Franciszka (11 XII 1877 – 6 VI 1958) i Anny (6 XII 1877 – 22 X 1966), doczekał się synów Donalda Franciszka (10 XII 1930 – 14 II 1972) (ojca ► premiera Donalda Tuska), ► Bronisława (ur. 1935), Rajmunda Leona (8 VII 1936 – 30 IV 2016) oraz córek: Eleonory Marii Gurkowskiej (16 I 1932 – 9 XII 2019) i Ewy Marii (ur. 1934). Pochowany przy żonie i dzieciach na Cmentarzu Katolickim w Sopocie. [BV]








Głos Pomorza 2005:



wygląda na to, iż informacje, iż w czasie wojny przebywał w obozach, pochodzą od niego samego, z jego wspomnień dla wzmiankowanej publikacji

"Gdańsk 1939. Wspomnienia Polaków - Gdańszczan"


Ciekawe, iż nie wspomniał rodzinie ani "we wspomnieniach" o tym kawałku drewna, nigdzie nie zapisał, iż brał udział w budowie obozu?

Czy po wojnie odwiedził Muzeum Stutthof?


Czy dziadek Donalda Tuska brał udział w życiu społecznym, politycznym Gdańska?

Czy należał do partii?

Skoro przed wojną, w tak ciężkich warunkach, JT otwarcie deklarował swoją polskość i był członkiem Gminy Polskiej Związku Polaków w II WG, to i po wojnie mógł się udzielać społecznie, tymczasem internet milczy o tych kwestiach.

W 1955 przystąpił do Związku Polskich Artystów Lutników.


Tusk to kaszubskie nazwisko, czy miał jakieś powiązania z kulturą kaszubską?


Genopedia:

ZRZESZENIE KASZUBSKO-POMORSKIE (ZKP). Przed II wojną światową działało kilka organizacji społeczno-kulturalnych Kaszubów, żadna z nich nie miała masowego charakteru. Powstanie Zrzeszenia Kaszubskiego jako pierwszej masowej organizacji nastąpiło na fali wydarzeń związanych z Październikiem 1956.

Gdańsk od początku jest siedzibą władz naczelnych stowarzyszenia (ul. Straganiarska 20). Jednocześnie w Gdańsku znajduje się jeden z oddziałów terenowych, powstały 17 II 1957 (jego pierwszym prezesem był Jan Pastwa). W 1964 Zrzeszenie Kaszubskie poszerzyło swoją formułę i zasięg działania, przyjmując nazwę: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, koncentrując się na nobilitowaniu i promowaniu języka i kultury kaszubskiej.


wikipedia dla Polaków:

Zrzeszenie Kaszubskie – pierwsza po II wojnie światowej organizacja społeczno-kulturalna utworzona
przez Kaszubów i ich sympatyków, jej sukcesorem jest Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie.

Pomysł utworzenia organizacji kaszubskiej pojawił się już w trakcie I Kongresu Kaszubskiego, który odbył się w Wejherowie w dniach 12-13 stycznia 1946 r. Z ramienia władz uczestniczył w nim minister administracji Stefan Matuszewski, jednak pomimo składanych obietnic, nie zezwolono na zrealizowanie żadnej z inicjatyw zgłoszonych na Kongresie.

Powstanie organizacji kaszubskiej stało się możliwe dopiero po przełomie październikowym 1956 r., w klimacie głębokiej nieufności władz wobec Kaszubów. Komitet Założycielski Zrzeszenia Kaszubskiego utworzyło 32 działaczy kaszubskich, którzy spotkali się 28 października 1956 r. w Gdyni. Na jego czele stanął Lech Bądkowski, wiceprzewodniczącymi zostali Aleksander Arendt i Henryk Łukowicz, sekretarzem został Robert Komkowski.

I Walny Zjazd Delegatów Zrzeszenia Kaszubskiego odbył się w Gdańsku 2 grudnia 1956 r. Uchwalono tam statut organizacji i deklarację programową oraz wybrano władze Zrzeszenia. Pierwszym prezesem został Aleksander Arendt.

W 1957 r. Zrzeszenie Kaszubskie miało już 10 oddziałów i 51 kół, które liczyły łącznie 2928 członków.



Zrzeszenie Regionalne Kaszubów – organizacja społeczno-kulturalna o ambicjach oddziaływania także na realia gospodarcze, powołana do życia 18 sierpnia 1929 w Kartuzach, w celu przeciwdziałania dyskryminacji Kaszubów przez władze centralne II Rzeczypospolitej i ludność napływową na Pomorzu oraz neutralizowania wpływu propagandy niemieckiej kierowanej do Kaszubów.

i dalej...



*
"Okres pobytu niemieckich obozach koncentracyjnych Stutthof i Neuengamme w latach 1 IX 1939-26 VIII 1942 dokumentują legitymacje wydane tuż po zakończeniu wojny przez Związek Polaków na m. Neustadt w 1945 r., gdzie znalazł się po wyzwoleniu"

Ponadto pamiątkami lat powojennych, oprócz materiałów pochodzących z Neustadt, są karta Państwowego Urzędu Repatriacyjnego Józefa Tuska powracającego do kraju jesienią 1945 r. przez Szczecin oraz poświadczenie obywatelstwa polskiego dla całej jego rodziny wydane przez władze Sopotu w styczniu 1950 r. W zbiorze znajduje się łącznie 5 fotografi i Józefa Tuska – w wieku 16 lat w charakterze marynarza, z lat 1945-1946 (wspomniane zaświadczenie PUR i legitymacja b. więźniów politycznych) oraz dwa portrety gabinetowe z lat 70. XX w. z własnoręcznie wykonanymi dziełami sztuki lutniczej: gitarą i wiolonczelą.



Emaus to dzielnica Gdańska, ale...


Emaus (łac.: Emmaus, gr.: Εμμαυς, heb: אַמַּאוּס Amaus lub: עַמְוַאס Amvas) – wioska w Izraelu, według Biblii oddalona 60 stadiów (około 11 km) od Jerozolimy.


Opis wydarzenia biblijnego

W dniu zmartwychwstania Jezusa do Emaus szli dwaj jego uczniowie, rozgoryczeni śmiercią swojego nauczyciela. W czasie drogi przyłączył się do nich Jezus, który z początku nie został rozpoznany, i który w czasie wspólnej wędrówki przedstawił wykładnię proroctw mesjańskich. Po dotarciu na miejsce, do Emaus, w czasie wspólnego posiłku, Jezus został rozpoznany przez uczniów, gdy łamał dla nich chleb, i wówczas zniknął.

Emaus może pochodzić od hebrajskiego ḥammat (hebr. חמת) oznaczającego „gorące źródło” , choć pozostaje to niepewne. W źródłach hebrajskich powszechnie określa się go jako Ḥamtah lub Ḥamtān. Źródła greckie poświadczają źródło Emaus (gr. Ἐμμαοῦς πηγή) lub alternatywnie „źródło zbawienia” (gr. πηγή σωτήριος).


Jedna z najstarszych zachowanych wersji Ewangelii Łukasza, zachowana w Kodeksie Bezae , zamiast Emaus, brzmi "Oulammaus". W Septuagincie , greckim tłumaczeniu pism Starego Testamentu , Oulammaus było miejscem, w którym Bóg odwiedził Jakuba we śnie, gdy spał na skale.

Jednak Oulammaus nie była prawdziwą nazwą miejscowości, ale błędem w tłumaczeniu.




Emaus – historyczne osiedle w Gdańsku, głównie w dzielnicach Siedlce i Suchanino oraz fragmentarycznie w dzielnicy Piecki-Migowo

Położenie

Emaus znajdował się w większości na północ od ul. Kartuskiej oraz na wschód od ul. Nowolipie, z większością zabudowy wzdłuż ul. Kartuskiej. w tej chwili jego południowa część nosi nazwę Krzyżowniki, a północną zajmują Trzy Lipy, Nowolipie oraz częściowo osiedle Suchanino.

Emaus został przyłączony w granice administracyjne miasta 15 sierpnia 1933.

Znaczna część zabudowy Emaus została zniszczona podczas II wojny światowej.

W czasie powojennej przebudowy ul. Kartuskiej zostały rozebrane kolejne budynki, a podczas przebudowy w latach 70. XX wieku wąskiej, brukowanej ul. Nowolipie w arterię komunikacyjną została zburzona zabudowa ulicy.


Co za dziwny zbieg okoliczności, czyż nie?
Trzeba to traktować raczej jako ewentualny rebus z dalszego planu.




za wiki jw.:


"od 19 marca 1940 był osadzony w niemieckim obozie koncentracyjnym Stutthof (pracował tam przy budowie baraków; na jednej z zachowanych drewnianych tabliczek znalezionych w tym obozie odkryto podpis J. Tusk 24 września 1939), a potem także w Neuengamme (numer obozowy 5939), w którym przebywał do 26 sierpnia 1942. Został zwolniony ze względu na nieprzydatność do pracy. "



I teraz tak,

na kanwie tego wszystkiego, tych powyższych pytań, zajrzyjmy do literatury przedmiotu.

Na dzień 7 lipca 2024 roku, kiedy piszę te słowa, nie jestem bardzo zaangażowany w literaturę obozową, nie znam wielu spraw, wielu faktów. Dopiero zaczynam czytać i poznawać ten temat.



Profesor doktor Donald Steyer w przedmowie do książki "STUTTHOF hitlerowski obóz koncentracyjny" - wyd. I, 1988 r.


pisze:


"był nie tylko pierwszym, ale i najdłużej istniejącym obozem tego typu na terenach wchodzących aktualnie w skład państwa polskiego"

"Jego początkowo lokalny charakter [...], czyli obóz dla jeńców cywilinych) uległ później zmianie, na co istotny wpływ miala inspekcja dokonana w listopadzie 1941 roku przez R SS H. Himmlera, ktory zaakceptował formalne przekwalifikowanie Stutthofu do rangi obozów koncentracyjnych i zatwierdził plany jego rozbudowy.

Obóz stał się wówczas miejscem deportacji nie tylko polskiej ludności z Pomorza, ale i aresztowanych z innych regionów Polski"

dalej na stronie 7

"baza dokumentacyjna dotycząca obozu Stutthof jest stosunkowo bogata w porównaniu z bazą służącą do badania dziejów innych obozów. Aczkolwiek znaczną część dokumentacji zdążyli hitlerowcy zniszczyć w 1945 roku, to jednak pozostała część stanowi wystarczającą podstawę do podjęcia badań."


z dokumentacji min. wymienia:

"... rozkazy komendanta wychodzące od początku września 1942 do stycznia 1945 roku.

... komplet rozkazów za rok 1944 oraz większość rozkazów z lat 1942, 1943 i 1945, w tym rozkaz z 25 stycznia 1945 roku zarządzający ewakuację obozu.

... zachowało się prawie 18 tysięcy teczek akt osobowych więźniów z lat 1943 - 1945 oraz część list transportowych więźniów osadzonych w latach 1942 - 1944 ...

Ocalała (prowadzona w III wydziale władz obozowych) kartoteka personalna więźniów obejmuje około 65 tysięcy jednostek archiwalnych. [...] księgi ewidencyjne. Dostępna jest prawie kompletna ewidencja za okres od października 1941 do kwietnia 1943 oraz fragmenty z 1939 roku i lat 1941 - 1944."


Jak sam stwierdza prof. Steyer:

"Opracowanie niniejsze nosi charakter popularno - naukowy. Stanowi ono rezultat badań nad dziejami obozu Stutthof, prowadzonymi do roku 1985.

Kontynuacja tej pracy pozostaje w dalszym ciągu ważnym postulatem badawczym".


W Informatorze Historycznym STUTTHOF, pod redakcją Tadeusza Skutnika, przytoczono zeznanie jednego z więźniów, Zbigniewa Raczyńskiego, czytamy w nim:


...pierwszą formalnością załatwianą przez oddział polityczny przed "schreibstubą" było brutalne przywitanie przez oficera lub podoficera SS. Taki "nadczłowiek", pełen pogardy i wyniosłości, uświadamiał przybysza cynicznie:

"Odtąd nie jesteście już ludźmi - tylko zwyklymi numerami. Wszystkie wasze prawa straciliście i zostawiliście poza bramą - pozostało tylko jedno prawo i to wam wolno: wylecieć przez ten komin".

Tu wymownie wskazywał na dymiący z dala komin krematoryjny.



Skoro tak, to jak to możliwe, iż więzień Tusk został wypuszczony na wolność ze względu na nieprzydatność do pracy ?

Co więcej, z treści wynika, iż on wracał do Gdańska z Hamburga (KL Neuengamme).

Aż korci, żeby zapytać - czy były więzień, co miał podróżować kominem, wracał koleją, statkiem, czy podwózką?

A może jednak na piechotę, wszak w obozie siedział do 26 sierpnia 1942, a wrócił do domu pod koniec 1943 - to by wychodziło, iż ok. 700 km szedł ponad 12 miesięcy (60 km miesięcznie, 2 km na dzień).

Oczywiście po drodze mógł gdzieś pracować itd.


Ale to przez cały czas jest zagadkowe - człowiek 1 września 1939 aresztowany przez Gestapo

chodzi sobie po Niemczech jak gdyby nigdy nic.


Skoro został aresztowany to widocznie był powód, bo przecież wielu Polaków w WMG nie aresztowano. Próbowano ich poddać germanizacji.


Dla mnie to dziwne - jak "skrupulatni" i "dokładni" Niemcy mogli aresztować nie tego faceta? Nie tego, bo koniec końców wypuścili go na wolność.

No więc jak?

Przekupił kogoś?

Żona przekupiła?

Genopedia:

Zwolniony 26 VIII 1942 w wyniku starań żony i z poręczenia właściciela gdańskiej fabryki mydła i kosmetyków G. Schatza, u którego pracował po zwolnieniu jako palacz. 2 VIII 1944 został wcielony do Wermachtu


To był nieprzydatny do pracy, czy był?







I kto - jaki nadczłowiek - będzie się liczyć z numerem, przeznaczonym na śmierć?

Przecież można było wziąść łapówkę, a niedotrzymać umowy.


możecie z nimi robić, co się wam podoba mówił w Wejherowie Forster


Skutnik na 9 stronie swojego Informatora pisze:

Polityka zastraszania i eksterminacji przeciwników nie była chaotyczna, ale do najdrobniejszych szczegółów obmyślana

Niemcy posiadali wcześniej przygotowane listy ludzi wyznaczonych do aresztowania, ponadto, TUSK był Polakiem (który udzielał się w życiu polonijnym), a przecież Forster obiecał Hitlerowi, że:

"za 10 lat nie będzie w Gdańsku ani na Pomorzu ani jednego Polaka", a choćby wcześniej.


Krzysztof Dunin - Wąsowicz - "Obóz koncentracyjny Stutthof" strona 31:



I te plany były snute co najmniej od 1933 roku - wtedy też na Wyspie Sobieszewskiej zbudowano drewniany domek wraz z infrastrukturą, gdzie w bezpiecznych warunkach spotykali się hitlerowcy, gdzie szkolono brygady śmierci i skąd na pewno nadzorowano eksterminację w Stutthof.

Po to on tam był.

20 kilometrów od obozu.


A więc plany eksterminacji były opracowywane co najmniej 6 lat.

Tyle, ile trwała później sama wojna.

6 lat!


Forster oczywiście częściej wygłaszał takie przemówienia:

Musicie być nieubłagani i zniszczyć wszystko, co jest nieniemieckie.

W Wejherowie:

W wasze ręce oddaje Polaków, możecie z nimi robić, co się wam podoba.




W Lipnie:

Na tym rynku słowa polskiego nikt nie usłyszy. Za dziesięć lat ani jeden Polak nie zostanie na tej ziemi.



I taki był cel.

To jak człowiek - a adekwatnie - numer - mógł sobie wyjść z obozu i żyć dalej?

Były inne przypadki?


wikipedia dla Polaków:

Zbrodnia w Skarszewach – okolice Skarszew były największym miejscem kaźni ludności polskiej i żydowskiej w powiecie kościerskim.

Głównym inspiratorem i wykonawcą polityki terroru był jednak Günther Modrow – okupacyjny starosta i kierownik powiatowej organizacji NSDAP w Kościerzynie, który znany był z wprost fanatycznej nienawiści do Polaków.

W pierwszej połowie września wziął udział w tajnej naradzie pomorskiego kierownictwa NSDAP, zorganizowanej przez gdańskiego gauleitera Alberta Forstera, podczas której ten ostatni polecił zgromadzonym „usunąć” z Pomorza wszystkich „niebezpiecznych” Polaków, wszystkich Żydów oraz polskich duchownych.*

* - źródło informacji: Dieter Schenk: Albert Forster.... op.cit., s. 212.

tytuł zapewne: "Albert Forster - gdański namiestnik Hitlera : zbrodnie hitlerowskie w Gdańsku i Prusach Zachodnich" wyd. 2002 r.

To "wszystkich", czy "wszystkich niebezpiecznych" ???
W przypadku podmiany - wszystkich.



W Neuengamme w bombardowaniach 1945 r. zginęło tysiące więźniów, ocalało kilka setek jw., wiki nie wspomina, iż kogoś wypuszczano na wolność.



Tadeusz Skutnik na 10 stronie Informatora pisze:





Następował okres kwarantanny... trwającej 2 do 4 tygodni. W czasie kwarantanny więźniowie nie pracowali; czas do obiadu wypełniała im musztra odbywana pod zwierzchnictwem blokowych, po południu zaś trwały rozmaite rejestracje. W tym czasie wypełniali więźniowie kwestionariusz szpitala, byli przesłuchiwani przez funkcjonariuszy Politische Abteilung, którzy ustalali rysopis, personalia, przyczynę osadzenia w obozie itp.


Widzimy więc, iż aby zostać osadzonym w obozie - potrzebna była przyczyna. To nie była łapanka na ulicy, to nie byli przypadkowi ludzie.


"Polityka ... eksterminacji przeciwników nie była chaotyczna, ale do najdrobniejszych szczegółów obmyślana"


Tych ludzi wcześniej przez 6 lat typowano, podobnie jak typowano ludzi przeznaczonych bezpośrednio na śmierć w pierwszych tygodniach wojny, w Piaśnicy, Szpęgawsku, Sztutofie czy po prostu na polu.


Moim zdaniem, zmarły przedwcześnie dyrektor Muzeum Stutthof - Romuald Drynko - zdawał sobie z tego sprawę, bo słowa: "znacznie wcześniej" (patrz poniżej) nie mogą oznaczać "wiele tygodni" przed wojną.

Samo "wcześniej" to może oznaczać 2-3 miesiące przed wojną.

Dla mnie termin "znacznie wcześniej" oznacza co najmniej 2 - 3 lata. A dla was??


znaczny

1. «dość duży»
2. «ważny, znaczący»
3. «wyróżniający się czymś»


Być może są gdzieś opracowania, z których to wynika.



Dziennik Bałtycki, 30 sierpnia 1994 r.


Te 1500 osób z WMG, o których wspomina dyrektor Drynko, wytypowała policja polityczna, generalnie lista osób przeznaczonych do EKSTERMINACJI zawierała ponad 61 tysięcy nazwisk.
Zostały one ujęte w księdze Sonderfahndungsbuch Polen

Sonderfahndungsbuch Polen (pol. Specjalna księga Polaków ściganych listem gończym) – zwana także księgą gończą lub listą proskrypcyjną tzw. wrogów Rzeszy.
Była alfabetycznym wykazem imiennym zawierającym ponad 61 tys. nazwisk Polaków najbardziej zasłużonych dla Polski, przeznaczonych do aresztowania i likwidacji na terenach wcielonych do III Rzeszy w ramach operacji Tannenberg.

Lista ta przygotowana została na polecenie Reinharda Heydricha przez kontrwywiad służby bezpieczeństwa SS we współpracy z niemiecką mniejszością zamieszkałą na terenie Polski. Lista została wydrukowana w formie książki w lipcu 1939 roku w Berlinie przez centralę policji bezpieczeństwa i SD.

Od 1 września do 25 października 1939 w wyniku przeprowadzenia ponad 760 masowych mordów, życie straciło ponad 20 000 Polaków. Operację realizowano w regionalnych akcjach eliminacji polskiej inteligencji zwanych Intelligenzaktion. Aresztowano osoby, które wcześniej zostały umieszczone na specjalnych listach zwanych po niemiecku Sonderfahndungsbuch Polen.


Lista eksterminacyjna Sonderfahndungsbuch Polen obejmowała:

działacze polityczni, przedstawiciele świata kultury, szlachty polskiej, wybitni ludzie nauki i sztuki, księża, uczestnicy polskich powstań niepodległościowych jak powstania wielkopolskiego i powstań śląskich z lat 1918–1921, aktywiści plebiscytowi na Mazurach, Warmii i Śląsku,
członkowie Polskiego Związku Zachodniego,
Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”,
Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech i
Związku Polaków w Niemczech.


Józef Tusk, wg Gedanopedii, należał do, jak to zapisano:




II WMG dotyczy okresu lat 1920 - 1939
I WMG - okres napoleoński


Gmina Polska Związek Polaków w WMG – organizacja powstała 23 maja 1937, z połączenia Gminy Polskiej (istniejącej od 1921) i Związku Polaków (powstałego w 1933). Głównym celem połączenia było zakończenie rozbicia Polonii gdańskiej i zakończenie rywalizacji między obiema organizacjami.

Wydaje mi sie, iż ta organizacja była w istocie bliźniacza do wymienionej na liście Związku Polaków w Niemczech - dlaczego w takim razie jej się nie wymienia?


Józefa Tuska nie ma na liście SP.


Na liście brakuje również Prezesa i innych członków tej organizacji:

Bronisława Budzyńskiego ze Związku Polaków,
wiceprezesa - Antoniego Lendziona z Gminy Polskiej


Budzyński krótko przed wybuchem wojny wyjechał do Polski, przez cała okupację ukrywając się pod przybranym nazwiskiem w okolicy Legionowa.

Lendzion - w sierpniu 1939 wobec narastającego napięcia w Gdańsku proponowano mu wyjazd do Polski, ale nie skorzystał z tej możliwości. Aresztowany 1 września, został osadzony w Victoriaschule (tam gdzie J. Tusk), gdzie bito go i katowano, wywieziony do Stutthofu Rozstrzelano go w Wielki Piątek w 1940 wraz z grupą innych polskich działaczy

Nie było go na liście Sonderfahndungsbuch Polen, ale został eksterminowany.

Wielki Piątek w 1940 to był 22 marca, a jak wyżej zapisano, wg wikipedii - Józef Tusk pojawił się w obozie Stutthof 19 marca 1940 roku, a więc 3 dni przed egzekucją w której zginął min. jego towarzysz z Gminy Polskiej - Antoni Lendzion.

W tej całej niejasności - zadziwiająca zbieżność dat i miejsca, bo inni członkowie Gminy (przynajmniej siedmiu) też na początku trafili do Victoriaschule.

Gdyby było w tym jakieś fałszerstwo, to obstawiałbym, iż od 1 września 1939 przebywal w obozie (materialny dowód to tabliczka datowana na 24 września 1939 ), a 19 lub 22 marca 1940 zginął rozstrzelany wraz z innymi członkami Gminy Polskiej.

"...i czy ta sprawa ma jakieś słabości"

No to by była właśnie ta słabość.


Józef Tusk wrócił do domu ze względu na nieprzydatność do pracy.

Nieprzydatni do pracy ginęli od kolby, od kuli od kija.

Przecież dowożono innych, zdatnych "do pracy", było ich tyle, iż w 1945 roku 33 tysiące więźniów wyprowadzono w Marszach Śmierci poza obóz i "miejsce pracy"...



Genopedia:

Zwolniony 26 VIII 1942 w wyniku starań żony i z poręczenia właściciela gdańskiej fabryki mydła i kosmetyków G. Schatza, u którego pracował po zwolnieniu jako palacz. 2 VIII 1944 został wcielony do Wermachtu.


Inni członkowie Gminy Polskiej Związku Polaków (za: Genopedią) np.:

Roman Ogryczak - umarł z powodu pobicia w Victoriaschule
Jerzy Augustyński - obrońca Gdyni, aresztowany zginął w Piaśnicy
Wojciech Jedwabski - przeżył trzy obozy - Stutthof, Sachsenhausen i Mauthausen
Henryk Królikowski - w 1940 roku został zamordowany w Charkowie
Michał Urbanek - prowadził Tajne komplety w Gdyni (w tym czasie był aresztowany i zwolniony)
Bronisław Komorowski - przetrzymywany w Victoriaschule, następnie obozie Stutthoff - rozstrzelany
Piotr Jeż - zginął w Katyniu
Franciszek Kręcki - osadzony w Victoriaschule, następnie w gdańskim więzieniu , w obozie dla Polaków w Nowym Porcie, od stycznia 1940 w obozie Stutthof, gdzie zginął, rozstrzelany
ks. Franciszek Rogaczewski - więziony w Victoriaschule, następnie osadzony w obozie Stutthof, rozstrzelany z grupą Polaków w lesie obok obozu
Anastazy Wika-Czarnowski - Victoriaschule i Stutthof - rozstrzelany w masowej egzekucji 67 działaczy polonijnych WMG w pobliżu obozu
Franciszek Sędzicki - ukrywał się, był w TOW i przeżył wojnę


Jak widać, kto z powyższej listy 12 osób trafił do Victoriaschule - ginął.

Wojciech Jedwabski przeżył pobyt w Stutthof, a choćby przeżył 3 obozy.

Niektórzy, czasami przypadkowo, przed wybuchem wojny wyjechali z Gdańska i także przeżyli wojnę.

Nazwa Victoriaschule może mieć znaczenie symboliczne - "Victoria" to nie tylko imię matki Wilhelma II, ale też słowo to oznacza po prostu - "zwycięstwo".

Byłoby dobrze sprawdzić co się stało z pozostałymi członkami tych organizacji i jak liczna była ta organizacja.
Żadne z powyższych nazwisk nie występuje na liście Sonderfahndungsbuch Polen



Wracając do Informatora Tadeusza Skutnika:

Następował okres kwarantanny... trwającej 2 do 4 tygodni. W czasie kwarantanny więźniowie nie pracowali; czas do obiadu wypełniała im musztra odbywana pod zwierzchnictwem blokowych, po południu zaś trwały rozmaite rejestracje. W tym czasie wypełniali więźniowie kwestionariusz szpitala, byli przesłuchiwani przez funkcjonariuszy Politische Abteilung, którzy ustalali rysopis, personalia, przyczynę osadzenia w obozie itp.



Co to jest
Politische Abteilung ?

Wg angielskiej wikipedii:

(nie ma wersji polskiej dla tego hasła - w kraju tak okrutnie doświadczonym niemieckimi obozami śmierci...)


"Wydział Polityczny", zwany także "obozowym Gestapo",

był jednym z pięciu wydziałów nazistowskiego obozu koncentracyjnego utworzonego przez Inspektorat Obozów Koncentracyjnych (CCI) w celu zarządzania obozami.

Placówka obu Gestapo, jak i policji kryminalnej (Kripo), Wydział Polityczny przekształcił się w najważniejszą z całej piątki.
An outpost of both the Gestapo and the criminal police (Kripo), the Political Department evolved into the most important of the five.


i dalej:


Politische Abteilung była podzielona na pięć lub sześć innych departamentów, które zajmowały się konkretnymi zadaniami.

Na przykład w Auschwitz Politische Abteilung składała się z:

Dokumentacja identyfikacyjna
Dochodzenia

Przesłuchania
Służba wywiadowcza
Inwigilacja
Sekretarz obozu (czasami w połączeniu z nadzorem krematorium)


Sekretarz obozu zajmował się rejestracją więźniów w momencie ich przyjęcia i opuszczenia, czy to przez zwolnienie [coś było! ale może... - MS], przeniesienie, ucieczkę czy śmierć.

Stworzono:

akta więźniów,
wykonano zdjęcia portretowe,
zanotowano opis fizyczny,
sporządzono krótkie szczegóły dotyczące życia więźnia i
odciski palców


Politische Abteilung zajmowała się również pracą policji w obozach, ponownie dzieląc ją na poszczególne pododdziały. Służba monitorująca przygotowywała legitymacje więźniów, inna zajmowała się śledztwami i przesłuchaniami, a trzecia nadzorem więźniów.

Obejmowało to walkę z konspiracyjnymi obozowymi grupami oporu, zapobieganie ucieczkom. Departament był znany z brutalnych przesłuchań, tortur i egzekucji, a więźniowie bali się członków SS tego wydziału.

Departament zajmował się również korespondencją z Gestapo, Kripo i RSHA. Dla więźnia wydział polityczny mógł oznaczać, w ponurym świecie obozu koncentracyjnego, stosunkowo przyjemne miejsce pracy, lub tortury i egzekucje.["przyjemne miejsce pracy" ?? - MS]


Kiedy u Tadeusza Skutnika na 10 stronie Informatora przeczytałem te słowa o kwarantannie NOWYCH więźniów - od razu wiedziałem... TO JEST TO.

Po co komu kwarantanna zdrowych ludzi, którzy przychodzą do obozu umrzeć z wysiłku, głodu, tyfusu??

Na co komu rysopis i szczegółowa dokumentacja trupa, którego szczątki spłoną w piecu??

"przecież wszyscy byli skazania na wymarcie"


Informator Historyczny strony 13, 14 i 15:







Czyszczenie latryn po pas w ekskrementach
- strona 16 - link na końcu posta




Był niegdyś serial - Stawka większa niż życie - i tam w pierwszym odcinku widzimy prawdziwie oddanego Rzeszy Niemca - Hansa Klossa, który współtowarzyszom niedoli zwierza się, iż ciągle go przesłuchują, pytają o to samo, o rodzinę, o znajomych... ciągle te same pytania i on nie rozumie - po co.

Kto oglądał film ten wie, "po co" - by po mistrzowsku podszywać się pod Klossa, szpiegować plany niemieckie i dokonywać dywersji.

W tych scenach pierwszego odcinka, jak w krzywym zwierciadle odbija się cel obozu Stutthof:

segregacja,
pozyskanie wszystkich możliwych danych,
podmiana...
eksterminacja świadków




Moim zdaniem było tak.


Przez 6 lat - lub dłużej - przed wojną zaczęta przygotowywać się do tej wojny i do przegrania tej wojny też. Przygotowania potwierdzają różne dokumenty np. zanotowane obejścia zakazów w projektowaniu i produkcji czołgów, okrętów czy samolotów, czy choćby - budowa autostrady Berlin - Królewiec przez tzw. "korytarz polski".

Dlatego powstał plan podmiany - lojalni, zaufani, sprawdzeni politycznie Niemcy mieli po wojnie zamieszkać w Polsce pod przybranym - ukradzionym Polakom - nazwiskiem.

W tym celu przez te 6 lat monitorowali i szukali na Pomorzu osób o podobnym rysopisie, zainteresowaniach, zawodzie, wieku itd.

Gdańszczan, Pomorzan przywożono do Stutthofu, tam przez miesiąc poddawano przesłuchaniom.

Zajmowała się tym Służba wywiadowcza.

Ustalano wszystkie brakujące szczegóły, w tym identyfikowano znajomych, krewnych, dla których szukano podmiany, albo których potem mordowano. Mordowano całe rodziny, mordowano całe wsie. O tym, iż w czasie wojny w Polsce całe wsie były mordowane wspomina min. Madajczyk w swoim opracowaniu.


By zachować wszystko w tajemnicy, tych ludzi nie wykorzystywano do pracy, ani nie pozyskiwano od nich ubrań, butów itd, tylko wywożono, np. jakoby w celu przesiedlenia do Generalnego Gubernatorstwa, a naprawdę to pod Stutthof i mordowano, grzebano w lesie.

W lesie pomiędzy letnią rezydencją gauleitera, a - kto wie - dzisiejszym Bałtijskiem??


Lub o wiele gorzej - dla tych pomordowanych przygotowano "zastępców" bez wnikania w szczegóły, bez dobierania rysopisów itd - wtedy skala przedsięwzięcia byłaby o wiele większa.







Dom na Wyspie Sobieszewskiej

wg wiki:

"Budowę rozpoczęto wiosną 1933. Pewne wskazówki w postaci projektu plastycznego stylizowanych swastyk, wyrzeźbionych następnie na belkach stropowych sali kominkowej, wniósł Adolf Hitler."



" plastycznych stylizowanych" - czy to rebus na ODTWORZENIE bruzd widocznych na foto powyżej?

przed 1933 roku ustalili, iż zamordowanych ludzi będą chować (?) na terenie przybrzeżnym Mierzei Wiślanej, tam, gdzie na mapie pokazano bruzdy

nie wiem, co to są za bruzdy, bo nie byłem na miejscu sprawdzić, sądzę jednak, iż to coś w rodzaju orki szerokiego rowu przeciwpożarowego na terenie którego posadzono las





po zakopaniu zwłok, bruzdy przywrócono, maskując zbrodnię



I otóż jesienią 2015 roku jakiś człowiek przypadkowo natknął się w sztutowskim lesie na pozostałości skórzanych elementów (w tym butów, podeszew i pasków). Stało się jasne, iż w lesie przez cały czas znajdują się rzeczy przynależące do obozu i iż jest kwestią czasu, kiedy zostaną wykopane przez handlarzy starociami, militariami i przedmiotami związanymi z tragicznym życiem obozowym.

Czy buty należały do więźniów? Raczej nie. Więźniowie chodzili w drewniakach.


były bruzdy - i są przez cały czas bruzdy

był kościół w Skarszewach - i przez cały czas jest
było coś w skrytce w Malborku - i "wiemy" co było - relikwiarz!
było kopanie ziemi pod Czarną Wodą - i "wiemy" po co - by były łąki...


Pamiętacie tekst: Tajemnica „malborskiego relikwiarza” z 2018 roku?

Napisałem tam:


Niemcy przygotowali operację Podmiana.

W danym mieszkaniu umieścili relikwiarz, przygotowali płaszcz z dokumentami zawierającymi adres mieszkania, który podrzucili w jakieś miejsce na drodze ucieczki, po czym udali się rozkuć skrytkę.

Po wydobyciu tajemnicy, wynieśli ją, zaś umówieni donosiciele powiadomili MO - zresztą niewykluczone, iż jakaś część MO brała udział w całej mistyfikacji - celem w sumie było zatarcie śladów co naprawdę zostało wywiezione z Malborka, potrzebne więc były odpowiednie dokumenty uwiarygadniające scenariusz podmiany.




Podmiana.

Podmienili kościół, podmienili COŚ, co było w skrytce w Malborku, a w początkach wojny podmienili ludzi.


Operacja w Stutthof trwała dokładnie dwa lata - od września 1939 do października 1941 roku.

Dwa lata - tak jakby zaplanowano, dano sobie czas - równo dwa lata.

TO BARDZO DŁUGI OKRES CZASU.

10 maja 1941 r. - niemal dokładnie 4 lata przed kapitulacją - Rudolf Hess udał się do Angli by "negocjować zawieszenie broni". Został tam aresztowany, sam Hitler uznał go za zdrajcę, oficjalna propaganda ogłosiła go szaleńcem.

Zastępca Wodza i minister bez teki (1933–1941), nominalnie trzecia (po Hitlerze i Göringu) persona w III Rzeszy w latach 1933–1941. Weteran-ochotnik I wojny światowej o silnie nacjonalistycznych przekonaniach, wstrząśnięty klęską Niemiec został wczesnym członkiem NSDAP. Po poznaniu Adolfa Hitlera stał się jednym z jego najbliższych współpracowników i najwierniejszych towarzyszy, pomagał mu budować pozycję w partii i rozszerzać jej wpływy. Uczestnik puczu monachijskiego, po jego klęsce dobrowolnie poszedł za Hitlerem do więzienia, gdzie został jego prywatnym sekretarzem i pomagał tworzyć manifest Mein Kampf.
Nigdy nie wyrzekł się nazistowskich poglądów, w niewoli spędził więc czterdzieści sześć lat, aż wreszcie jako starzec powiesił się w 1987 roku.

Dodam - w wieku 93 lat - na dwa lata przed "obaleniem" komunizmu.

ZSRR przystąpił do wojny w czerwcu 1941 roku, po ataku Niemiec,
USA przystąpiły do wojny w grudniu 1941 roku po ataku sojusznika Niemiec - Japonii - na Pearl Harbor

w marcu 1941 USA uchwaliły ustawę Lend-Lease; bez pomocy z USA Związek Radziecki nie był w stanie wygrać wojny z Niemcami

Większość dostaw w ramach Lend-Lease Act otrzymała Wielka Brytania (3/5 dostaw), ZSRR (1/5 dostaw), pozostałą 1/5 przyznano innym państwom walczącym z nazistowskimi Niemcami.

31,4 mld USD trafiło do Wielkiej Brytanii, 11,3 mld USD do Związku Radzieckiego, 3,2 mld USD do Francji, 1,6 mld USD do Chin, a pozostałe 2,6 mld USD do innych państw sojuszniczych.

Tak jakby Niemcy (i Japonia) czekały te dwa lata nie tyle, żeby się przygotować, tylko żeby "załatwić sprawy" na Pomorzu - a wtedy przejść do drugiego etapu planu...

???


Profesor Steyer:

"Jego początkowo lokalny charakter [...], czyli obóz dla jeńców cywilinych) uległ później zmianie, na co istotny wpływ miała inspekcja dokonana w listopadzie 1941 roku przez R SS H. Himmlera, ktory zaakceptował formalne przekwalifikowanie Stutthofu do rangi obozów koncentracyjnych i zatwierdził plany jego rozbudowy.

Obóz stał się wówczas miejscem deportacji nie tylko polskiej ludności z Pomorza, ale i aresztowanych z innych regionów Polski

Dostępna jest prawie kompletna ewidencja za okres od października 1941 do kwietnia 1943 oraz fragmenty z 1939 roku i lat 1941 - 1944."



Wtedy obóz stał się "normalnym" obozem jak wszystkie inne niemieckie obozy koncentracyjne.

Dlatego nie ma dokumentacji z tego okresu.


Przez 2 LATA do obozu zwożono jedynie ludzi z Pomorza.



Ewidencja obozu za pierwsze 2 lata została skrupulatnie zniszczona albo wywieziona i ukryta (do najdrobniejszych szczegółów obmyślana), a pozostała została specjalnie w jakiejś formie porzucona, aby Polacy mieli co do roboty i by myśleli, iż coś wiedzą.

Tym min. sposobem - tajemnica pozostała tajemnicą.



Mieli na to 6 lat przed wojną i 2 lata od 1939 roku.



Hitler ponoć do samego końca wojny wierzył w jakąś wunderwaffe. Wierzył, a mimo to, zamiast cały czas chować się gdzieś po górach, uciekać, myszkować - czekał na koniec w Berlinie...

To oczywiście, może być SI, może być opętywanie, może być coś pod ziemią i tak dalej, ale może i chodziło o podmianę polskich obywateli?

O podszywanie się pod Polaków, potajemne, a z czasemi jawne przejęcie sterów władzy - w demokratyczny sposób, poprzez dobrze osadzoną i "sprytnie" - a zbrodniczo - zakamuflowaną 5 kolumnę.


Sądzę, iż większość z nich - zamieszkało w powojennym Gdańsku, by pilnować tego, co pod Gdańskiem...




Zwróćcie uwagę np. na to:


Albo na to:
Egzekucja na Biskupiej Górce

gdzie może publicznie powieszono polski ruch oporu


zresztą, wystarczy poczytać tego bloga, by zrozumieć ile dziwnych spraw dzieje się w Polsce...



Wszystkie te sprawy trzeba szczegółowo zbadać, obejżeć wszystkie dokumenty, archiwa, przeczytać każdy papier i dokładnie zanalizować w kontekście tego co tu napisałem i w kontekście treści z bloga.

Na pewno do dzisiaj jest wiele dokumentów, tematów nie opracowanych, wiemy, iż pewne zasoby zostały wysłane do Niemiec i nie wróciły.

Źródła na których się tutaj oparłem muszą być jeszcze zweryfikowane, szczególnie śledztwem trzeba objąć to, co napisane w wikipedii i internecie.



Trzeba przeprowadzić kompleksowe i szerokie badania odcinka wybrzeża nad Zatoką Gdańską.
Trzeba przeanalizować - niestety - wszystkie przypadki ocalałych.

Letnica.

Trzeba przemyśleć działania Niemiec w czasie - np. dlaczego tak późno rozpoczęły się Marsze Śmierci ze Stutthofu.

Przesiedlenia w czasie wojny. W obrębie Pomorza i do GG.

Przesiedlenia po wojnie.

Plagi cmentarne.

Przedwczesne śmierci.

Śmierci określonych ludzi na określonych stanowiskach.

Sprawa Jaroszewiczów, Cyrankiewicza, Gierka.

Słupki graniczne.

Fora.

Bąkowo.

Wikipedia.

Zaginięcia.

SB Człuchów.




Kto i dlaczego działa w tych tematach.



Masa spraw.




I cały czas "chodzi za nami" - Pieśń o wójcie Albercie


utwór przechodzi w ogólne oskarżenie Niemców, którzy wszędzie usiłują sięgać po władzę.

Po przybyciu do obcego kraju początkowo zabiegają o względy mieszkańców, zawierają małżeństwa, potem utwierdzają swoją pozycję, nabywają dobra, urzędy, aż w końcu pozbawiają miejscowych znaczenia i wpływów



tym razem pominęli zabieganie o względy, pominęli żeniaczkę - po prostu ukradli cudzą tożsamość i tak jak od wieków - utwierdzają swoją pozycję, nabywają dobra, urzędy, aż w końcu pozbawiają miejscowych znaczenia i wpływów


Nie wolno zapominać!
Kapitał, pochodzenie - ma znaczenie...






-------


Ciągle zastanawiam się, jak to jest, iż ja to wszystko odkrywam, a inni nie, a wręcz czuję się trochę lansowany, uprzywilejowany w tym co robię, jakby prowadzony, bo przecież ciągle żyję, a przynajmniej oddycham i piszę, choć tylko wegetuję.. z drugiej strony sam znalazłem tego wytłumaczenie - janowa łatwość w odkrywaniu, znajdywaniu i wyjaśnianiu tajemnic sprawia, iż jestem jak ta kura od złotych jaj...

Ich celem wcale nie musi być obalenie państwa polskiego, ale przewodzenie mu, albo chociaż bycie jego istotną zakamuflowaną częścią - deep state.


Najbardziej martwi mnie możliwa skala tej podmiany.

Martwi mnie to, iż agent J-23, nawet raz zdekonspirowany, ponownie z sukcesem wciela się w rolę Klossa.



W latach 30tych Niemcy szkolili przyszłą klasę rządzącą dla podbitych krajów:

- Ordensburg Vogelsang w Nadrenii Północnej-Westfalii: focus: Rasowa filozofia nowego porządku
- Ordensburg Sonthofen w Bawarii, Allgäu, zbudowany w 1934 r.: specjalizacja: zadania administracyjne i wojskowe oraz dyplomacja
- Ordensburg Jezioro Krassinsee na Pomorzu: Główny cel: rozwój charakteru


Post: "Mniejszość niemiecka na Wołyniu":

Na mapie obozu Stutthof po zachodniej stronie są budynki dwojako opisane:

- "koszary SS"
- "Szkoła Wyszkolenia Policji Ukraińskiej"



wikipedia dla Polaków:

Roman Szuchewycz...

Po marcu 1923 wstąpił do Ukraińskiej Organizacji Wojskowej.

Maturę z odznaczeniem zdał w 1925, jednak nie dostał się na studia we Lwowie. Rozpoczął więc studia na Politechnice Gdańskiej w Wolnym Mieście Gdańsku, po roku (w 1926) przeniósł się na Politechnikę Lwowską, gdzie w 1934 ukończył studia na Wydziale Budowy Mostów.

W latach 1928–1929 odbywał służbę wojskową w Wojsku Polskim, nie zezwolono mu na ukończenie podchorążówki i przeniesiono do innego pułku.

Wyszkolenie wojskowe uzupełnił później w Niemczech oraz na kursach organizowanych przez OUN na terenie Wolnego Miasta Gdańska.



Rzeź wołyńska

Po ataku Niemiec na ZSRR Wołyń został włączony do utworzonego 1 września 1941 r. Komisariatu Rzeszy Ukraina.

Po rozpoczęciu likwidacji gett i masowej zagłady ludności żydowskiej (początek 1942), ukraińska policja pomocnicza współdziałała z SS i policją niemiecką przy obławach w gettach i konwojowaniu Żydów do miejsc egzekucji, również niejednokrotnie uczestnicząc w egzekucjach.

W Holocauście zostało zamordowanych przez aparat przemocy III Rzeszy około 150 tys. Żydów na Wołyniu i 455 tys. w Małopolsce Wschodniej.

Ludobójstwo dokonane publicznie przez niemieckiego okupanta na Żydach było kolejnym – po masowych deportacjach, aresztowaniach i masowych morderstwach ludności Kresów Wschodnich dokonanych również publicznie w okresie okupacji sowieckiej 1939–1941 przez NKWD – dowodem na amoralność i „skuteczność” masowych prześladowań i zbrodni dokonywanych instytucjonalnie przez państwa-okupantów i skierowanych przeciw całym grupom narodowościowym lub społecznym.

Stwarzało to w konsekwencji klimat społecznej obojętności dla przemocy, zbrodni i wreszcie zbrodni na skalę masową – ludobójstwa. Zagłada Żydów stała się dla ukraińskich nacjonalistów przykładem, jak można usunąć Polaków.


Tej taktyki masowych mordów Ukraińcy nauczyli się od Niemców. To dlatego czystki etniczne UPA zaskakiwały swą skutecznością i dlatego wołyńscy Polacy w 1943 r. byli niemal tak samo bezradni jak Żydzi na Wołyniu w 1942 r.

Kampania przeciwko Polakom zaczęła się na Wołyniu, a nie w Galicji, prawdopodobnie właśnie dlatego, iż tutaj policja ukraińska odegrała większą rolę w wydarzeniach Holokaustu. Łączy to zagładę Żydów z rzezią Polaków i wyjaśnia obecność na Wołyniu tysięcy doświadczonych w ludobójstwie Ukraińców.


Coraz bardziej przekonuję się do teorii, iż za mordy na Ukrainie odpowiada przede wszystkim obecna na Wołyniu mniejszość niemiecka podszywająca się pod Ukraińców.

Czy na Pomorzu przygotowywano kadry pod mordy na Ukrainie?

Skoro setki tysięcy Ukraińców ginie w bezsensownej wojnie z Rosją - czy na Ukrainie doszło do podmiany elit? Czy to dlatego polityka elit ukraińskich jest nam taka nieprzychylna, wręcz wroga - a na pewno wroga własnym obywatelom?


Gdzie podziało się blisko 2 mln obywateli Niemiec którzy jakoby mieli zginąć w wyniku ucieczki, wysiedlenia, deportacji pod koniec wojny?


W zachodniej Europie potomkowie nazistów dzierżą stery władzy:


Guy Verhofstadt - były premier Belgii

Ursula von der Leyen - Przewodnicząca Komisji Europejskiej - z ramienia Niemiec

Annalena Baerbock - minister spraw zagranicznych Niemiec

Friedrich Merz - kanclerz Niemiec

Blaise Metreweli - przyszła szefowa Secret Intelligence Service (MI6)


kto jeszcze?


do sprawdzenia:

Adolf Heuchinger, jeden z założycieli współczesnej niemieckiej Bundeswehry, jego pierwszy szef sztabu (1957-1961), a później dowódca Komitetu Wojskowego NATO (1961-1964), był członkiem Wehrmachtu podczas II wojny światowej, a w 1944 roku spędził choćby 41 dni jako p.o. szefa sztabu głównodowodzącego niemieckich sił zbrojnych - ówczesnego Adolfa Hitlera.

Inny wysoki rangą niemiecki oficer, który stał na czele komitetu wojskowego NATO, Johannes Steinoff, podczas II wojny światowej był członkiem armii niemieckiej. Był jednym z najbardziej utytułowanych pilotów luwfwafe i przypisuje mu się 176 zwycięstw w bitwach powietrznych.

Hans Spaidel, który w latach 1957-1963 był dowódcą sił NATO w Europie Środkowej, był również oficerem Wehrmachtu i przez pewien czas pełnił funkcję szefa sztabu słynnego nazistowskiego generała Erwina Rommla. Zwrócił się jednak przeciwko Hitlerowi i w 1944 roku wziął udział w nieudanym spisku przeciwko nazistowskim przywódcom, po którym uciekł na wygnanie.

Inny oficer dowodzący siłami NATO w Europie Środkowej, Johann von Kilmanseg, również miał przeszłość w Wehrmachcie. Walczył w Polsce, Francji i Rosji, brał udział w walkach do kwietnia 1945 r. Po okresie niewoli pracował jako kierowca ciężarówki i dziennikarz, a w połowie lat pięćdziesiątych brał udział w tworzeniu Bundeswehry.

Wśród oficerów NATO z burzliwą przeszłością wojenną był Friedrich Gugenberger, który w latach 60. był oficerem dowódcy sił NATO w Europie Północnej. W czasie wojny, jako oficer okrętów podwodnych, brał udział w serii bitew morskich z siłami alianckimi. Po schwytaniu Gugenberger został osadzony w więzieniu w Arizonie, z którego na krótko udało mu się uciec.

Reinhard Gellen, założyciel niemieckiego wywiadu BND, w czasie wojny pracował jako oficer kontrwywiadu w Wehrmachcie, a po wojnie poddał się Amerykanom, gdy został zwerbowany przez CIA. Według agencji został wydalony z armii na początku 1945 roku za "defetyzm", ponieważ raporty mówiły, iż pokonanie nazistów na froncie wschodnim było nieuniknione.

W BND działała także "nazistowska księżniczka" Gudrun Burwitz – córka dowódcy SS Heinricha Himmlera, która po wojnie aktywnie broniła spuścizny ojca i partii, której był członkiem.

Była rzekomo powiązana z organizacją cichej pomocy, która pomagała byłym członkom SS – w tym "Rzeźnikowi z Lyonu" Klausowi Barbie, który następnie został zwerbowany do swojej siatki przez Reinharda Gelena. Barbie, która po wojnie uciekła do Boliwii, rzekomo wzięła udział w zamachu stanu w tym kraju w 1980 roku.
Przypadek pierwszego przewodniczącego Komisji Europejskiej

Szczególnie interesujący jest przypadek Waltera Hallsteina, wysokiego urzędnika Niemieckiej Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej i pierwszego przewodniczącego Komisji Europejskiej.

Hallstein został profesorem prawa na Uniwersytecie w Rostocku w 1929 roku, a po dojściu do władzy należał do kilku nazistowskich organizacji prawniczych (które były wprawdzie jedynymi organizacjami dozwolonymi w tamtym czasie).

Chociaż oficjalnie nigdy nie był członkiem partii nazistowskiej, Hallstein brał udział w II wojnie światowej jako żołnierz Wehrmachtu, a w 1944 roku został mianowany oficerem odpowiedzialnym za indoktrynację ideologiczną.






Prawym Okiem: "Tusk nie jest premierem"

Prawym Okiem: Zza grobu...

Prawym Okiem: Neonaziści w wydarzeniach AfD

Prawym Okiem: Potomkowie nazistów, UB, Werwolf...

Prawym Okiem: 2 miliony niemców



13 lipca 2024





uzupełnienia:

14 sierpnia 2024

25 sierpnia 2024

21 września 2024

5 października 2024

19 października 2024

27 listopada 2024

17 lipca 2025

19 lipca 2025

25 lipca 2025


tekst nieskończony



P.S.

dygresyjnie....


wikipedia o Neuengamme_(KL):


Praca w obozie polegała na produkcji cegieł i dachówek. W tym celu więźniowie zostali zmuszeni do wykopania kanału ułatwiającego transport materiałów. gwałtownie wokół tego obozu rozrosły się podobozy i komanda zewnętrzne, których liczba zbliżyła się do stu. Począwszy od 1942, na niewolniczej pracy więźniów opierała się część produkcji zbrojeniowej. W 1944 fenomen ten rozwinął się na skalę masową.

Na terenie obozu przeprowadzono pierwsze doświadczenia z gazem Cyklon B, który później był używany – głównie w Auschwitz-Birkenau – do masowych eksterminacji w ramach polityki zagłady Żydów. W obozie prowadzono także doświadczenia pseudomedyczne nad chorobami zakaźnymi. Badania te prowadził m.in. dr SS Kurt Heissmeyer na żydowskich dzieciach poniżej dwunastego roku życia. Dzieci te zamordowano na kilka dni przed wyzwoleniem obozu.


"Fenomen"?

Kto tak pisze?

Pamiętamy "arcydzieło międzynarodowej dyplomacji" z posta Granice niemieckie...



---

dodatki



Syn Tuska, vel Józef Bąk, ukrywał tożsamość?
12 sierpnia 2012, 11:48


W ostatnich dniach coraz więcej mówi się o pracy Michała Tuska, syna premiera, dla upadłych już linii lotniczych OLT Express, których właścicielem była firma Amber Gold należąca do Marcina Plichty i jego żony. Okazuje się, iż Michał Tusk w swojej pracy wiele spraw załatwiał przedstawiając się jako Józef Bąk - informuje wprost.pl.

gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/?title=TUSK_JÓZEF,_lutnik

zdjęcia robią wrażenie...

Wy też na swoje alter ego wybralibyście imię swojego pradziadka, o którego przeszłość w przestrzeni medialnej toczą się polityczne spory??


OLT Express to firma powiązana z aferą AmberGold - link z prawej strony bloga.







Posty z cyklu STUTTHOF:



Stutthof cz.1 (skany)

Stutthof cz. 2 (Głodowo)

Stutthof cz. 3 (Liniewo)

Stutthof cz. 4 (Autostrada czy wojna?)

Stutthof cz. 5 (Wyspa Sobieszewska)

Stutthof cz. 6 (Ziemia faluje...)

planowane:

Stutthof cz. 7 (Dziadek z wehrmachtu) - data publikacji - 10 listopada 2024 r.

Stutthof cz. 8 - data publikacji - jesień-zima 2024 r.

Stutthof cz. 9 (Analiza) - data publikacji - jesień-zima 2024 r.

Stutthof cz. 10 (Święta Ziemia) - data publikacji - maj 2025 r.




------


Źródła:


pl.wikipedia.org/wiki/Józef_Tusk#cite_note-GP2005-238-7

web.archive.org/web/20080617213912/http://ww6.tvp.pl/4262,20051014256801.strona


Neuengamme (KL) – Wikipedia, wolna encyklopedia


en.wikipedia.org/wiki/Neuengamme_concentration_camp

https://wiadomosci.onet.pl/kraj/syn-tuska-vel-jozef-bak-ukrywal-tozsamosc/d5byw

gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/?title=TUSK_JÓZEF,_lutnik


https://www.google.com/search?q=polityk+po+neumann&client=firefox-b-d&sca_esv=0e0d77e718b5103d&sca_upv=1&udm=2&biw=1600&bih=757&sxsrf=ADLYWIJ8pRVqK1BVQ2Ro5wXRAcDDbRuPug%3A1717924192632&ei=YHFlZruTJum-xc8Py9yAuAM&ved=0ahUKEwi7w4Kqls6GAxVpX_EDHUsuADcQ4dUDCBE&uact=5&oq=polityk+po+neumann&gs_lp=Egxnd3Mtd2l6LXNlcnAiEnBvbGl0eWsgcG8gbmV1bWFubkjKFlCwBliMFXABeACQAQCYAXagAZIHqgEEMTAuMbgBA8gBAPgBAZgCBaAC3wLCAgYQABgIGB7CAggQABgHGAgYHsICBhAAGAcYHsICBxAAGIAEGBiYAwCIBgGSBwE1oAfHEQ&sclient=gws-wiz-serp#vhid=NMn1QDV2Khrf5M&vssid=mosaic

https://www.google.com/search?q=josef+neumann+spd&client=firefox-b-d&sca_esv=9f96f96f072b035a&sca_upv=1&sxsrf=ADLYWILMemI6WAn5jI6uq56u29pbRTw4tQ%3A1717925222706&ei=ZnVlZrXsKs2Dxc8Pn7SM6AQ&udm=&ved=0ahUKEwi1t5mVms6GAxXNQfEDHR8aA00Q4dUDCBA&uact=5&oq=josef+neumann+spd&gs_lp=Egxnd3Mtd2l6LXNlcnAiEWpvc2VmIG5ldW1hbm4gc3BkMgYQABgWGB4yBhAAGBYYHkjqClChB1i9CXABeACQAQCYAWCgAZ0CqgEBM7gBA8gBAPgBAZgCA6ACswLCAgQQIxgnwgIKEAAYFhgKGB4YD8ICCBAAGIAEGKIEmAMAiAYBkgcDMC4zoAfLCQ&sclient=gws-wiz-serp

pbc.gda.pl/dlibra/publication/8828/edition/4921#description


dawnysopot.pl/?content=opracowania&akcja=pokaz&id=27

pl.wikipedia.org/wiki/Aleja_Niepodległości_w_Sopocie

twojniemiecki.pl/gramatyka/skroty-niemieckie.html

pl.wikipedia.org/wiki/Emaus_(miejscowość_biblijna)

en-m-wikipedia-org.translate.goog/wiki/Emmaus?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=pl&_x_tr_hl=pl&_x_tr_pto=rq

pl.wikipedia.org/wiki/Emaus_(Gdańsk)

www.lamus.pl/images/katalog_2014-1_optymalizacja.pdf

maciejsynak.blogspot.com/2024/06/gdyby-wojna-potrwaa-duzej.html

maciejsynak.blogspot.com/2024/06/stutthof-cz1-skany.html

en.wikipedia.org/wiki/Politische_Abteilung

sjp.pwn.pl/slowniki/znacznie.html

maciejsynak.blogspot.com/2018/08/tajemnica-malborskiego-relikwiarza.html

pl.wikipedia.org/wiki/Pieśń_o_wójcie_Albercie

de.wikipedia.org/wiki/Rohrdommeln

pl.wikipedia.org/wiki/Zrzeszenie_Kaszubskie

gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/?title=ZRZESZENIE_KASZUBSKO-POMORSKIE

pl.wikipedia.org/wiki/Zrzeszenie_Regionalne_Kaszubów

pl.wikipedia.org/wiki/Rzeź_wołyńska


Lend-Lease – Wikipedia, wolna encyklopedia

pl.wikipedia.org/wiki/Lend-Lease_Act

Kalendarz Marzec 1940 r. - Kalbi.pl


notatka o brunonie Schuzu - fb - Była Sobie Fotka z 12 lipca 2024

www.geni.com/people/Julianna-Tusk/6000000020351116389

*katalog na aukcję pamiątek Antykwariatu Lamus

/tvn24.pl/trojmiasto/tusk-o-aukcji-pamiatek-po-swoim-dziadku-ja-bym-tego-nie-robil-ra426557-ls3359212

pl.wikipedia.org/wiki/Operacja_Tannenberg

pl.wikipedia.org/wiki/Sonderfahndungsbuch_Polen

www.sbc.org.pl/dlibra/publication/27260/edition

pl.wikipedia.org/wiki/Gmina_Polska_Związek_Polaków

web.archive.org/web/20220929024741/https://gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/?title=GMINA_POLSKA_ZWIĄZEK_POLAKÓW_W_WOLNYM_MIEŚCIE_GDAŃSKU

Prawym Okiem: Lista postów (maciejsynak.blogspot.com)

pl.wikipedia.org/wiki/Rudolf_Heß

pl.wikipedia.org/wiki/Zbrodnia_w_Skarszewach

"STUTTHOF hitlerowski obóz koncentracyjny" - praca zbiorowa, wyd. I, 1988 r.

ustawienia geoportalu w zakładce Lidar:












Rohrdommeln






Idź do oryginalnego materiału