Wobec rosnących kosztów energii, konieczności redukcji emisji CO₂ i narastającego problemu z zagospodarowaniem odpadów, polskie miasta muszą sięgać po nowe, zrównoważone rozwiązania energetyczne. Jednym z najbardziej obiecujących kierunków są Instalacje Termicznego Przekształcania Odpadów (ITPO), znane także jako Zakłady Odzysku Energii. To nowoczesne jednostki, które przekształcają odpady nienadające się do recyklingu w ciepło i energię elektryczną, skutecznie łącząc zarządzanie odpadami z produkcją energii.
ITPO jako element gospodarki o obiegu zamkniętym
W ramach transformacji energetycznej i wdrażania gospodarki o obiegu zamkniętym ITPO odgrywają coraz istotniejszą rolę. Oprócz redukcji objętości odpadów, umożliwiają odzysk energii – w tym tej pochodzącej z frakcji biodegradowalnej, która może być klasyfikowana jako odnawialna. Niestety, pozostała część wytworzonego w ITPO ciepła, choć powstaje w ramach odzysku energii, nie jest w Polsce jednoznacznie klasyfikowana. Brak jej formalnego uznania za „ciepło odpadowe” ogranicza możliwości pełnego wykorzystania jej potencjału w systemach ciepłowniczych.
Europejskie wzorce i luka regulacyjna w Polsce
Kraje takie jak Niemcy czy Francja już od lat traktują ciepło z ITPO jako odzyskane lub odpadowe, co pozwala im poprawiać wskaźniki efektywności energetycznej i sięgać po unijne środki finansowe. Zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej z września 2024 roku, ciepło powstałe w wyniku termicznego przekształcania odpadów może być uznane za odpadowe, jeżeli nie jest głównym celem danej instalacji, ale produktem ubocznym. ITPO spełniają te kryteria.
W Polsce jednak brak formalnego uznania ciepła z ITPO za odpadowe skutkuje m.in. niższą klasyfikacją systemów ciepłowniczych pod względem efektywności oraz ograniczonym dostępem do środków pomocowych na modernizację. To z kolei wpływa na rentowność inwestycji w nowe instalacje i spowalnia proces transformacji sektora ciepłowniczego.
Łódzki przykład: Zakład Odzysku Energii Veolii
Świetnym przykładem efektywnego podejścia do energetycznego przekształcania odpadów jest projekt Zakładu Odzysku Energii (ZOE) w Łodzi, realizowany przez Grupę Veolia na terenie Elektrociepłowni EC4. ZOE ma przetwarzać do 200 tys. ton odpadów rocznie, w tym paliwo RDF i frakcję kaloryczną z odpadów komunalnych. W wyniku wysokosprawnej kogeneracji powstanie rocznie około 146 tys. MWh energii elektrycznej oraz 1,6 mln GJ ciepła – co pozwoli ogrzać choćby 20 tys. mieszkań.
Inwestycja ta wpisuje się w unijne cele energetyczne, zakładające m.in. osiągnięcie 42,5% udziału OZE w zużyciu energii brutto do 2030 roku. Co więcej, pozwoli zmniejszyć zużycie węgla o 120 tys. ton rocznie i ograniczyć emisję CO₂ o 12%.
Potencjał i konieczność zmian
W Polsce każdego roku wytwarza się około 14 mln ton odpadów komunalnych, z czego aż 5 mln ton stanowią odpady kaloryczne – idealne do wykorzystania w ITPO. Tymczasem obecne moce przerobowe pozwalają na przekształcenie zaledwie ok. 1,7 mln ton, co oznacza znaczną nadwyżkę odpadów nieskładowanych, ale też niewykorzystanych energetycznie.
Formalne uznanie ciepła z ITPO za odpadowe mogłoby znacząco przyspieszyć budowę nowych instalacji, odciążyć składowiska, a przede wszystkim – zapewnić stabilne źródło energii cieplnej i elektrycznej dla polskich miast. To najważniejszy krok w kierunku niskoemisyjnego i konkurencyjnego sektora ciepłowniczego.
Źródło: www.wnp.pl
Foto red. wnp.pl
