5 godzin temu
– Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF; w Polsce: KPO) jest nowym instrumentem, który wprowadziliśmy bezpośrednio po wybuchu pandemii wywołanej koronawirusem.
Działa on inaczej niż pozostałe fundusze, oferując środki na inwestycje, a równolegle państwa członkowskie wdrażają reformy, aby wzmocnić swoją pozycję, wesprzeć gospodarkę, unowocześnić edukację i opiekę zdrowotną. Jest to nowy instrument, którego wprowadzenie zajęło dużo czasu, są więc opóźnienia we wszystkich państwach członkowskich, w niektórych większe, w innych mniejsze – mówi agencji Newseria Siegfried Mureşan, poseł do Parlamentu Europejskiego z Rumunii, wiceprzewodniczący Grupy Europejskiej Partii Ludowej (z Polski należy do niej 21 europosłów z PO i 2 – z PSL) i współsprawozdawca PE ds. Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności.
PE podkreśla potrzebę wydłużenia terminu realizacji projektów w ramach KPO
Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) – uruchomiony po pandemii COVID-19 – wygasa w sierpniu 2026 r. Europosłowie w przyjętej niedawno rezolucji postulują, by przedłużyć ten termin o 18 miesięcy dla kluczowych projektów bliskich ukończenia. To szczególnie ważne dla Polski, która przez trzy lata – przez spór poprzedniego rządu z Komisją Europejską – miała zablokowany dostęp do środków z Krajowego Planu Odbudowy (KPO). Jednocześnie rezolucja wzywa do większej przejrzystości wydawanych funduszy.
W rezolucji przyjętej na czerwcowym posiedzeniu 421 głosami PE podkreśla potrzebę wydłużenia terminu realizacji projektów w ramach krajowych planów odbudowy. Chodzi o te inwestycje, które na dzień wygaśnięcia instrumentu – czyli 31 sierpnia 2026 r. – będą na zaawansowanym etapie realizacji i uzyskają zgodę Komisji Europejskiej.
Ryzyko, iż inwestycje na dużą skalę nie zostaną ukończone
– w tej chwili tylko jedno państwo członkowskie – Włochy – otrzymało sześć wypłat środków z Komisji Europejskiej. Trzy państwa członkowskie skorzystały z pięciu płatności, kilka z czterech. Dziewięć państw członkowskich otrzymało trzy płatności, a sześć odebrało dwie, jedną lub zero wypłat – wymienia Siegfried Mureşan. – Dodatkowe 18 miesięcy na pomyślne zakończenie RRF to korzyść dla wszystkich państw członkowskich.
Europosłowie podkreślili w rezolucji, iż zbyt krótki czas na realizację projektów ze środków RRF stanowi ryzyko, iż inwestycje na dużą skalę nie zostaną ukończone, podobnie jak najważniejsze dla poszczególnych państw reformy. Parlamentarne Komisje: Budżetowa oraz Gospodarcza i Monetarna sporządziły wspólne sprawozdanie oceniające wdrożenie RRF. Wynika z niego, iż na dzień 3 czerwca 2025 r. wypłaty w ramach RRF wyniosły 316 mld euro (49 proc. puli środków). 31 proc. kamieni milowych i wartości docelowych uznano za zrealizowane, a kolejne 22 proc. zostało zgłoszone przez państwa członkowskie jako ukończone.
Chodzi o to, by obywatele Polski nie cierpieli z powodu zablokowania środków na 3 lata
– Dla Polski niestety przez niemal 3 lata RRF był zamrożony i zablokowany ze względu na naruszenia wartości europejskich i przepisów UE przez poprzedni antyeuropejski rząd. Byłoby więc sprawiedliwe również dla Polski, aby przedłużyć działanie instrumentu o 1,5 roku, aby przy obecnym efektywnym, proeuropejskim rządzie zyskać więcej czasu i dostęp do wszystkich funduszy. Chodzi o to, by obywatele Polski nie cierpieli z powodu zablokowania środków na trzy lata w wyniku niewłaściwego postępowania poprzedniego rządu – ocenia współsprawozdawca PE ds. RRF.
Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej poinformowało 24 czerwca, iż do tej pory zawarto prawie 750 tys. umów z beneficjentami w sumie na blisko 121,5 mld zł, co stanowi nieco ponad 46 proc. całej alokacji KPO dla Polski. W części dotacyjnej umowy opiewają na kwotę ponad 67 mld zł (60,1 proc. alokacji), a w części pożyczkowej – na 54,3 mld mln zł (36,2 proc. alokacji).
RRF jest głównym narzędziem inwestycyjnym Next Generation EU
Rada UE niedawno formalnie zatwierdziła rewizję polskiego KPO, która zakłada m.in. utworzenie Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności w wysokości 25 mld zł. Środki te mają trafić na budowę infrastruktury ochrony cywilnej, np. schronów, rozbudowę przemysłu zbrojeniowego oraz budowę i remonty infrastruktury podwójnego zastosowania, a także cyberbezpieczeństwo. MFiPR zapowiada, iż w lipcu przeprowadzi czwartą rewizję KPO, a we wrześniu do Polski trafi 26,3 mld zł z czwartego i piątego wniosku o płatność. Na jesień zaplanowało złożenie dwóch kolejnych wniosków o płatność.
Utworzony w 2021 r. RRF jest głównym narzędziem inwestycyjnym Next Generation EU, instrumentu, który jest odpowiedzią UE na pandemię COVID-19 i wynikające z niej trudności gospodarcze. Jego budżet to 650 mld euro w formie dotacji i pożyczek. Państwa członkowskie mogą z niego finansować reformy i inwestycje w odbudowę, które przyczyniają się do realizacji priorytetów politycznych UE, czyli m.in. transformacji ekologicznej i cyfrowej. Rezolucja PE podkreśla stabilizujący wpływ RRF na państwa członkowskie i UE w czasach niepewności gospodarczej i politycznej.
UE w tej chwili wydaje więcej niż kiedykolwiek środków z budżetu UE i RRF
– Kiedy uruchomiono RRF, był rok 2020, czyli przed bezprawną i nieuzasadnioną inwazją rosyjskich sił zbrojnych na Ukrainę. Priorytety były wtedy nieco inne, ale udało nam się je dostosować i ująć w nim specjalny filar dla projektów związanych z energetyką, które ograniczyłyby zależność od Rosji. podniosłyby wydajność energetyczną i wzmocniły wzajemne połączenia w tym zakresie. Jestem przekonany, iż przejście na gospodarkę cyfrową, projekty zmniejszające naszą zależność energetyczną i tym samym ograniczające koszty energii oraz projekty o podwójnym zastosowaniu – cywilnym i wojskowym – które chronią obywateli Europy, powinny być priorytetem przez pozostały okres – wskazuje Siegfried Mureşan.
– UE w tej chwili wydaje więcej niż kiedykolwiek środków z budżetu UE i RRF. Oznacza to konieczność wzmożonej kontroli i przejrzystości. Europejski Trybunał Obrachunkowy, Prokuratura Europejska i Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) powinny zostać wzmocnione, muszą uzyskać więcej kompetencji – postuluje członek Komisji Gospodarczej i Monetarnej w PE. – Szczególnie Prokuratura Europejska, która jest nową instytucją utworzoną w ostatnich latach, potrzebuje więcej personelu i zwiększenia budżetu, bo więcej osób powinno się zajmować badaniem nieprawidłowości i potencjalnych oszustw.
