„Głos Polonii Świata”

W dniach 27-30 listopada ponad stu liderów organizacji polonijnych z dwudziestu pięciu państw i pięciu kontynentów spotkało się na II Światowym Zgromadzeniu Prezesów i Liderów Organizacji Polonijnych w Warszawie i Pułtusku. Gospodarzem wydarzenia była Rada Polonii Świata, kierowana przez Jarosława Narkiewicza. Co ciekawe, zgromadzenie zorganizowano dwa tygodnie po zakończeniu innego zjazdu polonijnego – IV Światowego Kongresu Polaków, który odbył się 14 listopada w stołecznym Muzeum Niepodległości.

Zwieńczeniem trzydniowych obrad była przyjęta przez zgromadzenie rezolucja zatytułowana „Głos Polonii Świata”, w której zawarto najważniejsze postulaty dotyczące edukacji, promocji Polski, współpracy instytucjonalnej i roli młodego pokolenia Polonii

Zgromadzenie polonijnych liderów upłynęło pod hasłem „Więź pokoleń – siłą Polonii świata”. Temat ten dominował w licznych wystąpieniach, debatach oraz w końcowej rezolucji zatytułowanej „Głos Polonii Świata 2025”. Polonię amerykańską reprezentowała Bożena Kamiński, wiceprezes Kongresu Polonii Amerykańskiej do spraw kulturalnych oraz Frank J. Spula, prezes Polish National Alliance i były długoletni przewodniczący KPA.

W Pałacu Prezydenckim

Uczestnicy rozpoczęli tegoroczne zgromadzenie od obrad w Pałacu Prezydenckim w Warszawie. Przyjęła ich Agnieszka Jędrzak – podsekretarz stanu nadzorująca Biuro do spraw Polonii. W swoim wystąpieniu przedstawiła kierunki polityki polonijnej prezydenta Karola Nawrockiego oraz zapowiedziała powołanie nowego gremium – Rady ds. Polonii. Podsekretarz podkreśliła, iż rada będzie zajmować się nie tylko bieżącymi problemami Polaków poza krajem, ale także polityką pamięci, w tym reagowaniem na zakłamania historii i wspieraniem zagranicznych środowisk polonijnych w promowaniu polskiej kultury. Jędrzak wskazała też, iż Polacy zamieszkujący poza granicami kraju to„kustosze pamięci narodowej” i zaakcentowała znaczenie szkół polonijnych, edukacji historycznej i walki z dezinformacją w budowaniu współpracy między Polską a Polonią.

Podczas spotkania głos w imieniu organizatorów zabrał również przewodniczący Jarosław Narkiewicz, który przypomniał, iż Rada Polonii Świata, zrzeszająca w tej chwili Polaków z 43 krajów, będzie dalej rozwijać swoją działalność i budować więzi między pokoleniami. Narkiewicz zwrócił też uwagę na znaczenie pamięci o polskim pochodzeniu, rolę wspólnot polonijnych w przekazywaniu tradycji kolejnym pokoleniom, a także rosnącą wśród Polonii motywację do aktywnego działania na rzecz Polski.

Do zgromadzonych w Pałacu Prezydenckim gości zwrócili się również przedstawiciele Instytut Pamięci Narodowej: dr hab. Karol Polejowski oraz dr Mateusz Marek, którzy zapewnili o gotowości IPN do współpracy z Polonią oraz udostępniania materiałów wystawienniczych i edukacyjnych w różnych językach. Towarzysząca wydarzeniu wystawa IPN zatytułowana „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności” miała dodatkowo przypominać, jak silnym narzędziem łączenia pokoleń może być wspólna historia.

W zjeździe wzięło udział ponad stu liderów i prezesów organizacji polonijnych z dwudziestu pięciu krajów

Głos Polonii

Podczas obrad przemówienia wygłosili także przedstawiciele czołowych organizacji polonijnych. Reprezentująca Polonię w USA Bożena Kamiński, Wiceprezes Kongresu Polonii Amerykańskiej, mówiła w Pałacu Prezydenckim o „więzi pokoleń” i konieczności budowania relacji z ojczyzną opartych na partnerstwie oraz wskazała na aktywną rolę Polonii w promocji Polski na świecie.

Wśród pozostałych prelegentów znalazł się m.in. Dominik Roszak, prezes Kongresu Polonii Kanadyjskiej, który zwrócił uwagę na wyzwania demograficzne, z jakimi walczy jego organizacja, zrzeszająca aktualnie ponad 90 stowarzyszeń reprezentujących milion Kanadyjczyków polskiego pochodzenia. Waldemar Tomaszewski, Prezes Związku Polaków na Litwie, odniósł się z kolei do znaczenia trwałości polskiej tożsamości narodowej na Wileńszczyźnie i potrzeby wzmacniania współpracy między instytucjami, a Teresa Opalińska-Kopeć, reprezentująca Polonię austriacką, zwróciła uwagę na konieczność stałego upamiętniania ważnych dla Polski wydarzeń historycznych za granicą.

Poruszającym momentem pierwszego dnia zjazdu była wypowiedź Lesi Jermak, prezes Związku Polaków na Ukrainie, która podziękowała Polsce i Polakom za pomoc okazaną w obliczu wojny z Rosją oraz przypomniała, iż mieszkające w Ukrainie osoby polskiego pochodzenia nieustannie pielęgnują swoje tradycje, język, kulturę i pamięć o polskim dziedzictwie.

Polaków w Stanach Zjednoczonych reprezentowała Bożena Kamiński, wiceprezes ds. kulturalnych KPA i Frank J. Spula, prezes PNA

Partnerstwo z Senatem

Drugiego dnia zgromadzenia obrady przeniosły się do Senatu RP, gdzie odbyła się sesja zatytułowana „Polonia wraz z Polską – globalne współdziałanie”. Marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska, witając zgromadzonych podkreśliła, iż Polonia nie potrzebuje już opieki państwowych instytucji, ale partnerskiego dialogu i wspólnego definiowania celów. – Jak wiecie, Senat jest dla Polonii nie tyle opiekunem, co partnerem do współpracy. Uważam, iż jesteście zbyt silni, żeby się Wami opiekować, czasem to my bardziej potrzebujemy opieki i wsparcia – mówiła. – Wasza aktywność jest bardzo potrzebna, szczególnie w trudnych czasach, kiedy musimy myśleć o bezpieczeństwie w Polsce, w Europie i na świecie. Polonia wielokrotnie pokazała, iż swoim głosem może przyczynić się do zmian decyzji i dbać o bezpieczeństwo Polski – dodała.

Marszałek zapowiedziała też kontynuację projektów adresowanych do młodzieży, w tym rozwój Młodzieżowej Rady Polonii przy Senacie i kolejne edycje światowych zgromadzeń młodych. O młodzieży polskiego pochodzenia mówił również Jarosław Narkiewicz, który przypomniał, iż Rada Polonii Świata podejmuje inicjatywy na rzecz ich większego zaangażowania, m.in. poprzez uczestnictwo w organizacji Światowego Zjazdu Liderów Młodej Polonii czy Polonia Camp. Swoje świadectwo w imieniu młodej Polonii przedstawił harcerz z Londynu, Adam Makarewicz, podkreślając, iż więź z Polską „nie jest geograficzna, ale emocjonalna i kulturowa”, a młode pokolenie chce aktywnie uczestniczyć w rozwoju kraju niezależnie od miejsca zamieszkania.

Dyskusje i projekty

Ważnym wątkiem drugiego dnia obrad była również kwestia udziału Polaków za granicą w życiu publicznym. Przedstawiciele Senatu po raz kolejny poruszyli kwestię wprowadzenia głosowania korespondencyjnego dla Polonii, określając je jako niezbędny instrument demokracji. W dalszej części odbyły się dwa panele dyskusyjne poświęcone m.in. roli Polonii w budowaniu międzypokoleniowych więzi z Polską, szerzeniu wiedzy o Polsce w kręgach zagranicznych, współpracy z zagranicznymi podmiotami oraz wizji dalszego wspólnego rozwoju.

W dyskusjach wzięli udział parlamentarzyści i przedstawiciele rządu, w tym wiceminister spraw zagranicznych Władysław Teofil Bartoszewski. Przedstawił on m.in. nowy projekt staży „Poland Business Adventure” oraz działania podejmowane na rzecz walki z dezinformacją, w tym szkolenia mediów polonijnych we współpracy z Wydziałem Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego.

W kolejnych przemówieniach i panelach uczestniczyli m.in.: wicemarszałek Sejmu Monika Wielichowska, senator Kazimierz Ujazdowski i dyrektor Biura Polonii Senatu, Artur Kozłowski. Eksperci w rozmowach podkreślali, iż trwałość polskości poza krajem wymaga pielęgnowania więzi międzypokoleniowych oraz tworzenia atrakcyjnych ofert edukacyjnych i kulturowych skierowanych do młodych ludzi.

Marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska zapewniła uczestników zgromadzenia, iż partnerstwo instytucji państwowych z Polonią jest dla niej priorytetem

Dom Polonii

Trzeci dzień zgromadzenia delegaci spędzili w Domu Polonii w Pułtusku. Dyskusje toczyły się w pięciu grupach tematycznych, obejmujących m.in. Polonię z obu Ameryk, Europy zachodniej, państw nadbałtyckich, polskie mniejszości narodowe oraz polonijną młodzież.

Reprezentujący Polonię amerykańską Frank J. Spula wziął udział w rozmowach z zarządem Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” o przyszłości współpracy PNA i SWP w nadchodzącym roku. Szczególnie dynamiczne okazały się rozmowy w grupie młodych, którzy postulowali konieczność zmiany języka komunikacji, lepszego wykorzystania sportu, projektów międzykulturowych i wspólnych inicjatyw online, które mogłyby angażować osoby urodzone już poza Polską. Dużo miejsca poświęcono też wyzwaniom demograficznym, potrzebie wspierania szkół z polskim językiem nauczania, a także silniejszej współpracy instytucjonalnej – szczególnie w kontekście sytuacji na Litwie i w Ukrainie.

Polonijni liderzy uczestniczyli w licznych panelach dyskusyjnych dotyczących współpracy w zakresie komunikacji, kultury i mediów

Zwieńczeniem trzydniowych obrad była prezentacja rezolucji zredagowanej przez zgromadzenie. Dokument określony symbolicznie jako „Głos Polonii Świata 2025” zawiera najważniejsze postulaty dotyczące edukacji, promocji Polski, współpracy instytucjonalnej i wzmacniania roli młodego pokolenia wśród światowej Polonii. W rezolucji znalazł się apel do władz państwowych o dalsze, konsekwentne wspieranie organizacji budowanych przez środowiska polonijne. Uczestnicy zgromadzenia podkreślili również solidarność z Polakami na Ukrainie, mierzącymi się z dramatem rosyjskiej agresji, oraz zwrócili uwagę na konieczność wnikliwego zbadania sytuacji rodaków w Federacji Rosyjskiej. Autorzy dokumentu krytycznie odnieśli się też do prezydenckiego weta wobec ustawy o głosowaniu korespondencyjnym, uznając je za utrudnianie Polonii udziału w życiu wyborczym. Delegaci podkreślili również potrzebę dalszego wspierania programów i misji TVP Polonia oraz TVP Wilno, istotnych dla utrzymywania więzi kulturowej z krajem. W osobnym punkcie uczestnicy zgromadzenia wyrazili solidarność z represjonowanymi Polakami na Białorusi, domagając się obrony ich praw do edukacji i kultury. Całość rezolucji zamyka apel o instytucjonalne wsparcie dla kluczowych wydarzeń polonijnych, w tym kolejnych zjazdów liderów i prezesów organizacji, które – jak podkreślono – pozostają jednym z najważniejszych narzędzi budowania wspólnego głosu Polonii na świecie.

Wspólnota pokoleń

Polakom mieszkającym za granicą II Światowe Zgromadzenie Prezesów i Liderów Organizacji Polonijnych pokazało, iż Polonia jest dziś dla Polski równym, silnym, świadomym i coraz lepiej zorganizowanym partnerem, a międzypokoleniowa więź to jej prawdziwa siła. kooperacja pokoleń pozwala łączyć doświadczenie z dynamiką i nowymi pomysłami, a także budować pozycję Polaków w świecie jako wspólnoty, która mówi jednym, coraz bardziej słyszalnym głosem.

Alicja Dębek
Fot. senat.gov.pl, prezydent.pl, facebook/Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”