Las po pożarze nie odradza się jak dawniej

Lasy strawione przez pożary, zamiast się odradzać, przekształcają się w tereny trawiaste lub zarośla. Winne temu szybkie tempo zmian klimatu na które nakładają się z zagrożenia, takie jak rozprzestrzenianie się gatunków inwazyjnych i chorób. Czynniki te wpływać będą na ekosystemy w sposób, który przeczy oczekiwaniom opartym na doświadczeniach z przeszłości. Na łamach serwisu The Conversation przekonują o tym naukowcy z University of Colorado Boulder, wyjaśniając jak dzięki dobremu planowaniu i kreśleniu ekologicznych scenariuszy uniknąć naturalnych katastrof.

Z tych samych względów rośliny drzewiaste rozprzestrzeniają się na nadmorskie mokradła, a rafy koralowe ulegają całkowitemu zniszczeniu. Aby chronić te miejsca zarządcy zagrożonych terenów muszą coraz częściej przewidywać zagrożenia, których nigdy wcześniej nie widzieli. Tradycyjne metody zarządzania koncentrują się na utrzymaniu lub przywróceniu historycznego wyglądu i funkcjonowania ekosystemów. Gdy ekosystemy są narażone na nowe i gwałtownie zmieniające się warunki nie zawsze się to jednak udaje,

Zarządzanie zmieniającymi się ekosystemami

Ekosystemy składają się z wielu ruchomych elementów, które oddziałują na siebie w złożony sposób: roślin, zwierząt, grzybów i mikroorganizmów, a także gleby, powietrza i wody, w których żyją. Zmiany klimatu przypominają przesuwanie gruntu, na którym wszystko się opiera. Skutki mogą podważyć integralność systemu, prowadząc do trudnych do przewidzenia zmian ekologicznych. Jakie scenariusze są w zasadzie możliwe?

W Sequoia i Kings Canyon zarządcy parków zdawali sobie sprawę, iż zmiany klimatu stanowią poważne zagrożenie dla rosnących tu, kultowych drzew, którymi się opiekują. Ponad dekadę temu podjęli znaczący wysiłek, aby zbadać różne scenariusze, które mogłyby się wydarzyć w przyszłości. I dobrze, iż tak zrobili, ponieważ niektóre z bardziej ekstremalnych scenariuszy, które sobie wyobrażali, wydarzyły się wcześniej, niż oczekiwano:

• w 2014 roku susza w Kalifornii spowodowała zamieranie liści mamutowca olbrzymiego, czego nigdy wcześniej nie udokumentowano.
• w 2017 roku drzewa mamutowca zaczęły obumierać z powodu uszkodzeń spowodowanych przez owady.
• w latach 2020 i 2021 pożary strawiły gaje sekwoi, zabijając tysiące wiekowych drzew.

Chociaż ekstremalne zjawiska były dla wielu zaskoczeniem, wcześniejsze rozważenie możliwości sprawiło, iż zarządcy parku już podjęli kroki, które okazały się korzystne. Jednym z przykładów było nadanie priorytetu kontrolowanemu wypalaniu w celu usunięcia podszytu, który mógłby podsycać gorętsze i bardziej niszczycielskie pożary. Kluczem do skutecznego planowania jest przemyślane rozważenie zestawu strategii, które mają szansę powodzenia w obliczu wielu różnych zmian klimatu i ekosystemów.

Wymaga to rozważenia szerokiego spektrum potencjalnych skutków, aby zobaczyć, jak różne strategie sprawdzą się w każdym scenariuszu – w tym przygotowania się na katastroficzne możliwości, choćby te uważane za mało prawdopodobne. Dla przykładu, kontrolowane wypalanie może zmniejszyć ryzyko zarówno katastrofalnych pożarów, jak i suszy poprzez zmniejszenie gęstości wzrostu roślinności, podczas gdy tłumienie wszystkich pożarów może zwiększyć to ryzyko w dłuższej perspektywie.

Strategie podejmowane dzisiaj będą miały konsekwencje w kolejnych dekadach. Zarządcy muszą mieć pewność, iż dokonują dobrych inwestycji, przeznaczając ograniczone zasoby na działania takie jak przerzedzanie lasów, zwalczanie gatunków inwazyjnych, zakup nasion czy ponowne sadzenie drzew. Kreślenie scenariuszy może pomóc w podejmowaniu adekwatnych decyzji kierunkowych. Aby jednak były wiarygodne trzeba uwzględniać najważniejsze niewiadome. Scenariusze uwzględniają nie tylko potencjalne zmiany klimatu, ale także reakcje złożonych ekosystemów i niespodzianki, które mogą czekać nas za horyzontem.

Naukowcy z North Central Climate Adaptation Science Center współpracują z zarządcami z Nebraska Sandhills, aby opracować scenariusze przyszłych zmian ekologicznych w różnych warunkach klimatycznych, zdarzeniach zakłócających, takich jak pożary i ekstremalne susze, oraz użytkowaniu gruntów, takim jak wypas. Zdjęcia: T. Walz, M. Lavin, C. Helzer, O. Richmond, NPS (od góry do dołu)., CC BY

Kluczowe elementy tworzenia scenariuszy ekologicznych

Stąd zgromadziliśmy grupę ekspertów z zakresu ekologii, klimatologii i zarządzania zasobami naturalnymi z różnych uniwersytetów oraz agencji rządowych i nakreśliliśmy wskazania dla osób odpowiedzialnych za zarządzanie tymi ekosystemami.
Zidentyfikowaliśmy trzy najważniejsze elementy tworzenia wiarygodnych scenariuszy ekologicznych:

1. Akceptacja niepewności ekologicznej: Zamiast polegać na jednym „najbardziej prawdopodobnym” wyniku dla ekosystemów w zmieniającym się klimacie, zarządcy mogą lepiej się przygotować, mapując wiele możliwości. W Sandhills w Nebrasce badamy, jak ta w większości nienaruszona, rodzima preria mogłaby się przekształcić w tak różne ekosystemy jak lasy, czy otwarte wydmy.
2. Myślenie w kategoriach trajektorii: Warto rozważyć nie tylko skutki, ale także potencjalne ścieżki prowadzące do ich osiągnięcia. Czy zmiany ekologiczne będą następować stopniowo, czy też nagle? Wyobrażając sobie różne ścieżki, którymi ekosystemy mogą reagować na zmiany klimatu i inne czynniki stresogenne, osoby zarządzające zasobami naturalnymi mogą identyfikować krytyczne momenty, w których konkretne działania, takie jak usuwanie sadzonek drzew wkraczających na tereny trawiaste, mogą ukierunkować ekosystemy na bardziej pożądaną przyszłość.
3. Przygotowanie na niespodzianki: Planowanie na wypadek rzadkich katastrof lub nagłych załamań gatunków pomaga osobom zarządzającym zasobami reagować zwinnie w przypadku nieoczekiwanych zdarzeń, takich jak poważna susza prowadząca do rozległej erozji. Przygotowanie na nagłe zmiany i posiadanie planów awaryjnych może zadecydować o tym, czy ekosystem gwałtownie się odbuduje, czy zostanie całkowicie utracony.

W ciągu ostatniej dekady dostęp do prognoz modeli klimatycznych za pośrednictwem łatwych w obsłudze stron internetowych zrewolucjonizował możliwości osób zarządzających zasobami w zakresie analizowania różnych scenariuszy zmian lokalnego klimatu. Menedżerom brakuje dziś podobnego dostępu do prognoz modeli ekologicznych i narzędzi, które mogłyby pomóc im przewidywać potencjalne zmiany w ekosystemach. Aby wypełnić tę lukę, społeczność naukowa powinna priorytetowo traktować rozwój prognoz ekologicznych i narzędzi wspomagających podejmowanie decyzji, które umożliwią menedżerom planowanie w obliczu niepewności ekologicznej z większą pewnością i przewidywalnością. Scenariusze ekologiczne nie eliminują niepewności, ale mogą pomóc w skuteczniejszym poruszaniu się po niej poprzez identyfikację strategicznych działań w zakresie zarządzania lasami i innymi ekosystemami.

Autorzy:

Kyra Clark-Wolf, specjalista od Transformacji Ekologicznej, University of Colorado Boulder

Brian W. Miller, analityk ekosystemów, U.S. Geological Survey

Imtiaz Rangwala spacjalist ds. Klimatu w Cooperative Institute for Research in Environmental Sciences, University of Colorado Boulder

Artykuł pochodzi z serwisu The Conversation i został opublikowany w oparciu o licencję Creative Commons. Przejdź do oryginalnego artykułu

/Fot: National Interagency Fire Center//