Jesion z Wetliny wyróżnia się konkretnymi, mierzalnymi cechami: jego obecny obwód to imponujące 603 centymetry. Z danych historycznych wynika, iż już na fotografii z 1930 roku drzewo widoczne było przed wetlińskim dworem, wtedy miało obwód 470 centymetrów. W roku 2000 ten okaz zwyciężył w konkursie „Najgrubsze Drzewo Lasów Państwowych” w swojej kategorii. Te liczby i wyróżnienie potwierdzają, iż mamy do czynienia z długowiecznym, wartościowym elementem lokalnego krajobrazu.
Fot. Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krośnie
Wygląd i stan zdrowotny
Jesion w Wetlinie jest drzewem wysokim, o regularnym pokroju. Pień prowadzi prosto, rozgałęziając się dopiero na wysokości około pięciu metrów. W partiach przyziemnych widoczny jest otwór prowadzący do wnętrza drzewa. Korona jest dobrze rozwinięta i opiera się na dwóch głównych konarach, widoczne są również zabliźnione ślady po przynajmniej dwóch innych dużych konarach, które w przeszłości uległy ubytkom. Wnętrze pnia stanowi pustą przestrzeń, bowiem otwór prowadzący do tej komory zabezpieczono siatką. Drzewo było poddawane zabiegom konserwatorskim i – co istotne – oceniane jest jako zdrowe i w bardzo dobrej kondycji. Opis konstrukcji pnia, obecność zabezpieczeń i wykonane prace konserwatorskie wskazują na świadome i długofalowe działania mające na celu utrzymanie okazu przy życiu oraz zapewnienie bezpieczeństwa osób odwiedzających miejsce.
Ciekawostką, która łatwo przemawia do wyobraźni, jest fakt, iż w potężnej dziupli swobodnie mieści się kilka osób. Element ten podkreśla skalę pnia oraz jego wartość przyrodniczo-kulturową.
https://wbieszczady.pl/aktualnosci/najgrubsza-jodla-w-polsce-kroluje-w-bieszczadach-i-programie-telewizyjnym/incBE4IV99CJmXimgpwOLokalizacja, dostępność i otoczenie
Jesion rośnie tuż przy drodze, obok byłego biura Nadleśnictwa Cisna w Wetlinie. Położenie przy ogrodzeniu, wzdłuż którego znajduje się żywopłot z cisa oraz bliskość zabudowań i drogi publicznej sprawiają, iż okaz jest łatwo dostępny dla przechodniów i kierowców. Można go zobaczyć choćby z okna samochodu. Takie położenie predysponuje drzewo do pełnienia roli „lokalnego pomnika” i przypomnienia o tradycjach krajobrazu kulturowego tego regionu.
Fot. K. Borkowski, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krośnie
Bieszczady są regionem, w którym zachowały się tęgie okazy jesionów. Jak przypomina praktyka lokalna, jesiony często sadzono przy obejściach gospodarskich, dawały chłodzący cień latem i były wytrzymałe na silne wiatry. W ten sposób drzewa te wpisywały się w tradycyjny układ zabudowy wiejskiej. Obecność tak dużego jesionu przy wetlińskim dworze wskazuje na historyczne związki gospodarcze i krajobrazowe tego terenu. Warto w tym kontekście wspomnieć o innych okazach regionu: np. o potężnym jesionie na cmentarzu w Zawoju (rezerwat „Sine Wiry”), którego znaczna narośl u nasady pnia robi równie silne wrażenie. Te drzewa traktowane są jako żywe pomniki historii, świadkowie przemian społecznych, gospodarczych i przyrodniczych.
Wartość przyrodnicza i społeczna
Jesion w Wetlinie łączy w sobie wartości przyrodnicze (wiek, gabaryty, potencjał siedliskowy dla organizmów związanych z pniami próchniejącymi) oraz wartości kulturowe i edukacyjne. Jako okaz najgrubszy w zasobie Lasów Państwowych stanowi punkt odniesienia dla działań ochronnych i dydaktycznych. Ze względu na łatwą dostępność przy drodze jest także nośnikiem lokalnej tożsamości i atrakcyjnym obiektem dla spacerów i krótkich postojów.
