O ukraińskim ludobójstwie w Łodzi

Treść oświadczenia, zaprezentowana na łódzkim marszu upamiętniającym ofiary ukraińskich nacjonalistów na kresach wschodnich II RP w latach 1939-1947.

W związku z odbywającymi się w wielu miejscach w Polsce obchodami upamiętnienia ofiar ukraińskiego ludobójstwa Polaków na Wołyniu w latach II wojny światowej stwierdzamy, iż wieloletnie działania różnych środowisk przynoszą wzrost świadomości Polaków na temat znaczenia tych wydarzeń w najnowszej historii Polski. Coraz więcej Polaków uznaje, iż bez uznania odpowiedzialności za ludobójstwo na Wołyniu przez Ukraińców przyszłość stosunków polsko-ukraińskich jest problematyczna. Wiele lat temu uznanie odpowiedzialności przez Rosję za Katyń przyczyniło się do zamknięcia w świadomości społecznej tej rany w polskiej pamięci historycznej.

Wyrażamy uznanie dla osób i środowisk, które pomimo wielu przeciwności doprowadziły do odsłonięcia w Domostawie pomnika ofiar ukraińskiego ludobójstwa na Polakach. Konsekwencją tego wydarzenia stało się szersze wprowadzenie tematu rozliczenia ludobójstwa dokonanego na Wołyniu do publicznej dyskusji w Polsce, także w tych mediach, które do tej pory taką dyskusję tłumiły. Uznajemy, iż pojawiając się przed pomnikiem w Domostawie w okresie kampanii wyborczej prezydent-elekt Karol Nawrocki zaciągnął zobowiązanie wobec Polaków w zakresie nierozwiązanych spraw związanych z ukraińskich ludobójstwem na Polakach, w tym ekshumacji ofiar. Z tego zobowiązania, które być może przyczyniło się do jego zwycięstwa wyborczego, będzie rozliczany przez wyborców.

Bezprecedensowe zaangażowanie Polski (zarówno społeczeństwa jak i instytucji państwowych) w pomoc charytatywną, materialną oraz militarną na rzecz Ukrainy w wojnie z Rosją nie przyczyniło się do zmiany stanowiska państwa ukraińskiego w zakresie uznania odpowiedzialności za ludobójstwo na Polakach. Zadeklarowane przez stronę ukraińską odblokowanie zgody na ekshumacje spowodowało prace ekshumacyjne w jednej lokalizacji bez równoprawnego udziału strony polskiej w sposób niebudzący wątpliwości co do rzetelności dokumentowania prowadzonych prac.

Wzywamy wszystkie osoby, sprawujące realną władzę polityczną w Polsce, niezależnie od przynależności partyjnej i organizacyjnej, do działań na rzecz doprowadzenia do ekshumacji ofiar ludobójstwa na Wołyniu we wszystkich miejscach zbrodni, z zapewnieniem uczestnictwa strony polskiej w tych ekshumacjach w sposób umożliwiający wiarygodne dokumentowanie prowadzonych działań. Wobec nieuchronnego umierania ostatnich świadków zbrodni oraz osób mających wiedzę co do miejsc pochówku ofiar, stoimy wobec perspektywy rewizjonizmu historycznego ze strony ukraińskiej, zarówno w zakresie odpowiedzialności za zbrodnie jak i liczby ofiar. Państwo polskie posiada skuteczne narzędzia do osiągnięcia tego celu w postaci uzależnienia pomocy dla Ukrainy od faktycznego przeprowadzenia ekshumacji polskich ofiar.

Uchwała parlamentu ustanawiająca 11 lipca Narodowym Dniem Pamięci o Polakach – Ofiarach Ludobójstwa dokonanego przez OUN i UPA na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej powinna zostać uzupełniona o zapis w kodeksie karnym penalizujący banderyzm, będący ideologią zbrodniczą i antypolską.

Rana w polskiej pamięci historycznej powinna zostać wreszcie zamknięta: na bazie uznania ukraińskiej odpowiedzialności za ludobójstwo, zaprzestania gloryfikacji sprawców i godnego pochówku pomordowanych.