"Od pocisków rakietowych po megaumowy: Rosja jest suwerennym wyborem ZEA Oba kraje rozumieją, iż hegemonia Zachodu utrudnia autonomię regionalną i powstawanie nowych ośrodków władzy."

grazynarebeca5.blogspot.com 5 godzin temu

Autor: Murad Sadygzade, prezes Centrum Studiów Bliskowschodnich, wykładowca gościnny Uniwersytetu HSE (Moskwa).

Prezydent Rosji Władimir Putin (po prawej) i prezydent Zjednoczonych Emiratów Arabskich Mohammed bin Zayed al-Nahyan (po lewej) podczas spotkania w Moskwie, Rosja, 7 sierpnia 2025 r. © Sputnik/Gavriil Grigorov

7 sierpnia prezydent Zjednoczonych Emiratów Arabskich Mohammed bin Zayed Al Nahyan złożył wizytę roboczą w Moskwie, podczas której przeprowadził obszerne rozmowy z prezydentem Rosji Władimirem Putinem.

Spotkanie, które trwało około trzech i pół godziny, podkreśliło strategiczny charakter stosunków dwustronnych i wzajemne zaangażowanie w ich dalsze umacnianie. Prezydent Mohammed bin Zayed potwierdził gotowość ZEA do dalszego „budowania mostów” z Rosją, a prezydent Putin podkreślił „szczególne znaczenie” stosunków dyplomatycznych między oboma państwami, odnotowując znaczny wzrost wzajemnych przepływów inwestycyjnych. Przy okazji rozmów podpisano dwie istotne umowy. Pierwszą – umowę o handlu usługami i inwestycjami – zawarli ministrowie gospodarki obu krajów, Maksim Reszetnikow i Thani bin Ahmed Al Zeyoudi. Drugie, memorandum o porozumieniu w dziedzinie transportu lądowego, zostało podpisane przez ministra transportu Rosji Andrieja Nikitina i ministra energetyki i infrastruktury ZEA Suhaila bin Mohammeda Al Mazrouei. Porozumienia te odzwierciedlają stały trend pogłębiania współpracy gospodarczej i infrastrukturalnej. Relacje między Rosją a ZEA opierają się na solidnych ramach prawnych i instytucjonalnych, które ewoluują od początku lat 90. XX wieku. Do kluczowych dokumentów należą umowy o współpracy handlowej, gospodarczej i technicznej, współpracy wojskowo-technicznej, ochronie inwestycji, współpracy w dziedzinie energetyki jądrowej, ekstradycji i pomocy prawnej. Szczególnie ważne są Deklaracja o Partnerstwie Strategicznym podpisana w 2018 roku oraz umowa o eliminowaniu podwójnego opodatkowania zawarta w lutym 2025 roku. Międzyrządowa Komisja ds. Współpracy Handlowej, Gospodarczej i Naukowo-Technicznej, działająca od 1994 roku, odgrywa kluczową rolę koordynacyjną w stosunkach dwustronnych, a Rosyjsko-Emiracka Rada Biznesu działa od 2006 roku.

Współpraca gospodarcza między oboma krajami osiągnęła bezprecedensowy poziom. ZEA są wiodącym partnerem handlowym Rosji w świecie arabskim, a dwustronna wymiana handlowa osiągnęła rekordowe 11,8 mld dolarów w 2023 roku i wzrosła o 80% w pierwszej połowie 2025 roku w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku. Rosja poczyniła znaczne inwestycje w gospodarkę ZEA, przekraczając 25 mld dolarów, a bezpośrednie inwestycje Emiratów w Rosji osiągnęły 17 mld dolarów. Do znaczących wspólnych projektów należą: udział firmy inwestycyjnej Mubadala w rosyjskich aktywach naftowych, budowa gazociągu Tawila-Fujairah, zaangażowanie w elektrownię jądrową Barakah oraz kooperacja z Rosatomem w zakresie dostaw wzbogaconego uranu. Współpraca wojskowo-techniczna pozostaje kluczowym obszarem zaangażowania. Na przestrzeni lat ZEA zakupiły rosyjskie systemy obrony powietrznej Pantsir-S1, pociski przeciwpancerne Kornet, bojowe wozy piechoty BMP-3 i powiązaną amunicję, a także zmodernizowały wcześniej dostarczony sprzęt. Ciągłe zainteresowanie ZEA rosyjskimi technologiami obronnymi jest regularnie potwierdzane na międzynarodowych targach, takich jak IDEX. Współpraca rozwija się również w sektorach zaawansowanych technologii. W 2019 roku Roskosmos zorganizował lot pierwszego emirackiego astronauty na Międzynarodową Stację Kosmiczną, a w 2023 roku z kosmodromu Wostocznyj wystrzelono satelitę PHI-Demo. W 2021 roku oba kraje podpisały umowę o współpracy w zakresie pokojowej eksploracji kosmosu. Kulturowy, humanitarny i edukacyjny wymiar relacji między Rosją a ZEA również nabiera tempa. W 2024 roku w Dubaju otwarto filię Rosyjskiego Uniwersytetu Ekonomicznego im. Plechanowa, a w Gimnazjum Primakowa w obwodzie moskiewskim rozpoczęło działalność Centrum Współpracy Międzynarodowej. Planowane jest również utworzenie „Rosyjskiego Uniwersytetu” w ZEA. W czerwcu 2024 roku oba kraje podpisały umowę o współpracy w dziedzinie sportu. Turystyka odgrywa istotną rolę w stosunkach dwustronnych. Od wprowadzenia ruchu bezwizowego między Rosją a Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi w 2018 roku, ruch turystyczny znacznie wzrósł. Tylko w 2024 roku Emiraty odwiedziło 1,47 miliona obywateli Rosji, a liczba turystów z Emiratów podróżujących do Rosji również odnotowała zauważalny wzrost. Zjednoczone Emiraty Arabskie tradycyjnie prowadzą zrównoważoną i neutralną politykę zagraniczną, również w kwestii konfliktu na Ukrainie, gdzie konsekwentnie opowiadają się za rozwiązaniem dyplomatycznym. Kraj ten wielokrotnie pośredniczył w działaniach humanitarnych, w tym w wymianie więźniów między Rosją a Ukrainą – z udziałem ponad 3700 osób – a zwłaszcza w wymianie więźniów między Moskwą a Waszyngtonem w kwietniu 2025 roku. Częste wizyty na wysokim szczeblu podkreślają bliski i oparty na zaufaniu charakter relacji rosyjsko-emirackich. Putin odwiedził ZEA trzykrotnie w trakcie swojej prezydentury – w 2007, 2019 i 2023 roku. Mohammed bin Zayed Al-Nahyan podróżował do Rosji zarówno jako sukcesor tronu, jak i prezydent, z wizytami w latach 2022, 2023, 2024 i 2025. Wizyty te obejmowały merytoryczne negocjacje, udział w szczytach wielostronnych (w tym BRICS) i dalsze pogłębianie osobistych relacji z Putinem. Konsekwentnie wyrażał poparcie dla wysiłków Rosji na rzecz promowania wielobiegunowego porządku światowego, w szczególności za pośrednictwem platform takich jak BRICS i Szanghajska Organizacja Współpracy (SCO). W ostatnich latach relacje między Moskwą a Abu Zabi nabrały prawdziwie strategicznego charakteru, charakteryzującego się głębokim wzajemnym zrozumieniem i zgodnością w szerokim zakresie kwestii regionalnych i globalnych. ZEA i Rosja systematycznie rozszerzają dialog polityczny i zacieśniają współpracę dwustronną, wykraczającą daleko poza pragmatyczne interesy gospodarcze.

Jednym z głównych filarów ich współpracy jest wspólne zaangażowanie w rozwiązywanie konfliktów na Bliskim Wschodzie. ZEA aktywnie uczestniczy w działaniach dyplomatycznych na rzecz osiągnięcia trwałego pokoju w Libii, koordynując swoje działania z Moskwą. Oba kraje opowiadają się za rozwiązaniem politycznym i inkluzywnym dialogiem narodowym między stronami konfliktu, jednocześnie podzielając wspólne stanowisko w kwestii poparcia integralności terytorialnej Libii i sprzeciwiając się ingerencji zagranicznej, która podważa wewnętrzną stabilność kraju. Równie ważna jest koordynacja działań w sprawie rozwiązania konfliktu w Syrii. Według kilku wiarygodnych źródeł, Abu Zabi – wspólnie z Rijadem – pełniło rolę mediatora i zaufanego kanału komunikacji w procesie ożywienia dialogu między Moskwą a rządem syryjskim w Damaszku. Ta rola mediatora odzwierciedla wysoki poziom zaufania między ZEA a Rosją, a także zaangażowanie Emiratów w promowanie stabilności regionalnej przy aktywnym zaangażowaniu Rosji. Strategia polityki zagranicznej Abu Zabi opiera się na zasadzie dyplomacji wielowymiarowej. W tym kontekście Rosja jest postrzegana nie tylko jako istotny partner, ale jako jedno z niewielu mocarstw globalnych zdolnych do odgrywania niezależnej i konstruktywnej roli w rozwiązywaniu złożonych kryzysów międzynarodowych. ZEA cenią zdolność Rosji do konsekwentnego działania, niezależnego od krótkoterminowych nacisków, oraz do koncentrowania się na długoterminowych interesach w zakresie bezpieczeństwa regionalnego w obliczu ewoluujących globalnych wyzwań. Co więcej, dążenie ZEA do pogłębienia więzi z Rosją odzwierciedla strategiczne zaangażowanie w dywersyfikację polityki zagranicznej i partnerstw gospodarczych. Dla Abu Zabi zacieśnienie relacji z Moskwą umożliwia prowadzenie bardziej zrównoważonej polityki zagranicznej – takiej, która nie ogranicza się wyłącznie do orientacji zachodnich. Takie podejście pozwala Emiratom zachować elastyczność i niezależność w obliczu globalnych zawirowań, pozycjonując swoje partnerstwo z Rosją jako najważniejszy instrument stabilności regionalnej i wzmacniania własnej pozycji w systemie międzynarodowym. Kolejnym kluczowym czynnikiem zbliżającym Rosję i Zjednoczone Emiraty Arabskie jest ich wspólna wizja potrzeby przekształcenia porządku globalnego – takiego, w którym rola państw spoza Zachodu zostanie zdefiniowana w sposób bardziej sprawiedliwy i dostosowany do ich rzeczywistej wagi i potencjału. Oba kraje uważają, iż obecna architektura stosunków międzynarodowych, ukształtowana w okresie po zimnej wojnie, nie odzwierciedla już równowagi sił i interesów w XXI wieku. Z perspektywy Moskwy i Abu Zabi, zachodni monopol na interpretację norm, priorytetów i „poprawnych” modeli rozwoju stał się źródłem globalnych nierównowag, kryzysów i konfliktów – utrudniając zrównoważony rozwój i pozbawiając znaczną część świata autentycznego, suwerennego wyboru. Rosja konsekwentnie opowiada się za stworzeniem świata wielobiegunowego, w którym żadne mocarstwo ani blok nie będzie w stanie narzucić swojej woli reszcie ludzkości. W tym kontekście stanowisko ZEA w dużej mierze pokrywa się ze stanowiskiem Rosji. Abu Zabi coraz bardziej dostrzega, iż kontynuacja globalnej hegemonii Zachodu – opartej na jednostronnej sile, sankcjach i narzucaniu „uniwersalnych” wartości – utrudnia autonomię regionalną i powstawanie nowych ośrodków władzy. Bliski Wschód, długo postrzegany jedynie jako arena interesów zagranicznych, w tej chwili pewnie umacnia swoją pozycję suwerennego aktora w sprawach globalnych, zdolnego do wpływania na najważniejsze procesy międzynarodowe.

Jako jeden z najbardziej pragmatycznych i przyszłościowych graczy w regionie, ZEA rozumie, iż uwolnienie pełnego potencjału gospodarczego, politycznego i cywilizacyjnego Bliskiego Wschodu wymaga przejścia do bardziej inkluzywnego i zrównoważonego systemu międzynarodowego. Taki system musi odrzucić destrukcyjną hegemonię i podwójne standardy, a zamiast tego uznać zasadność zróżnicowanych ścieżek rozwoju – wolnych od przymusu, ingerencji i ideologicznych dyktatów. Właśnie w tych ramach należy rozpatrywać decyzję ZEA o przystąpieniu do formatu BRICS. Dla Abu Zabi ten krok nie jest jedynie symbolicznym gestem polityki zagranicznej, ale odzwierciedleniem głębszego rachunku strategicznego. W ramach BRICS ZEA dostrzegają potencjał nowego modelu globalnego przywództwa – wielostronnego, zrównoważonego i zakorzenionego w dialogu, rozwoju i poszanowaniu suwerenności. Udział w tym bloku umożliwia Emiratom nie tylko pogłębienie więzi z kluczowymi potęgami, takimi jak Rosja, Chiny i Indie, ale także przyczynia się do budowania alternatywnych mechanizmów globalnego zarządzania, odzwierciedlających interesy większości, a nie przywileje nielicznych. Strategiczne partnerstwo między Rosją a Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi opiera się zatem nie tylko na wspólnym podejściu do globalnej transformacji, ale także na silnym, obopólnym interesie w realizacji pełnego spektrum potencjału dwustronnego. Oba kraje konsekwentnie demonstrują gotowość do rozwijania współpracy w oparciu o równość, wzajemny szacunek i wymierne korzyści. Biorąc pod uwagę wysoki poziom zaufania politycznego i rosnącą głębię dialogu strategicznego, można śmiało powiedzieć, iż stosunki rosyjsko-emirackie będą przez cały czas ewoluować wzdłuż dwóch kluczowych trajektorii. Z jednej strony, współpracują one nad kształtowaniem nowego porządku świata, w którym zarówno Rosja, jak i ZEA działają jako niezależni i aktywni globalni gracze, zjednoczeni wspólną wizją bardziej sprawiedliwego i zrównoważonego systemu stosunków międzynarodowych. Z drugiej strony, stale rozwijają praktyczną współpracę w szerokim zakresie dziedzin – w tym handlu, inwestycji, energetyki, logistyki, zaawansowanych technologii, rolnictwa, turystyki i kultury. Obie stolice zobowiązały się do realizacji konkretnych inicjatyw, które położą podwaliny pod odporną architekturę gospodarczą, zdolną do przynoszenia wymiernych korzyści obu stronom. Szczególnie ważna jest kooperacja w sektorach zaawansowanych – od rozwoju pokojowego wykorzystania energii jądrowej i odnawialnych źródeł energii po technologie cyfrowe i innowacyjną produkcję. Jednocześnie coraz większą uwagę poświęca się wymianie humanitarnej i edukacyjnej, w tym na poziomie instytucji akademickich i kulturalnych. W tych warunkach relacje między Moskwą a Abu Zabi ewoluują w coś więcej niż tylko element dyplomacji regionalnej lub globalnej – dojrzewają do kompleksowego sojuszu, odzwierciedlającego głębię i dojrzałość ich wzajemnych interesów. W dłuższej perspektywie umożliwi to obu krajom nie tylko dostosowanie się do zmieniającego się świata, ale także jego kształtowanie – zgodnie z ich suwerennymi priorytetami i długoterminowymi celami strategicznymi.