22 czerwca w Skawie odbyła się uroczystość odsłonięcia tablicy poświęconej pamięci mieszkańców Dolnej Skawy, którzy zginęli podczas niemieckiej agresji i okupacji w czasie II wojny światowej. Tablicę ufundował Instytut Pamięci Narodowej w Krakowie.
Uroczystość rozpoczęła się mszą świętą w kaplicy w Dolnej Skawie. Następnie uczestnicy uroczystości przemaszerowali pod głaz z tablicą pamięci. Tam odbyła się ceremonia odsłonięcia i poświęcenia, którą uświetnił udział kompanii honorowej Karpackiego Oddziału Straży Granicznej, orkiestry Ochotniczej Straży Pożarnej ze Skawy oraz licznych pocztów sztandarowych.
Osłonięcia tablicy „PAMIĘCI OFIAR NIEMIECKIEJ AGRESJI I OKUPACJI 1939–1945” dokonali: dr Maciej Korkuć – Naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętnienia Walk i Męczeństwa IPN, Tomasz Rajca – Wójt Gminy Raba Wyżna, Grzegorz Żądło – Przewodniczący Rady Gminy Raba Wyżna oraz Zbigniew Marszałek. Następnie tablicę poświęcił ks. Robert Wróblewski, proboszcz parafii Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Skawie.
Odczytano Apel Pamięci, oddano salwę honorową i złożono wieńce.
Głos zabrał Wójt Gminy Raba Wyżna Tomasz Rajca, który podkreślając wagę uroczystości powiedział:
„Dzień dzisiejszy jest dniem szczególnym dla naszej społeczności, oddajemy hołd naszym rodzinom, rodakom, którzy w okresie pożogi II wojny światowej ponieśli najwyższą cenę, oddali swoje życie stawiając opór niemieckiej agresji w 1939 roku, podejmując walkę o niepodległość Naszej Ojczyzny w okresie okupacji albo zwyczajnie, za to, iż byli Polakami (…)
W kampanii wrześniowej 1939 r. i okresie okupacji kilkudziesięciu mieszkańców Skawy poniosło śmierć z rąk niemieckiego agresora. Pamięć tych osób została dziś przywołana w Apelu Pamięci przeprowadzonego przez funkcjonariuszy z kompanii honorowej Karpackiego Oddziału Straży Granicznej.
Przywołując pamięć i oddając hołd naszym bohaterom nie zapominajmy, iż ponieśli największą ofiarę w walce o niepodległość Ojczyzny i my dzisiaj cieszymy się iż żyjemy w wolnej , niepodległej i suwerennej Polsce, pielęgnujmy ten dorobek naszych rodaków”.
Wójt Gminy Raba Wyżna wręczył świadectwa pamięci historycznej rodzinom ofiar oraz podziękowania osobom, które wsparły organizację uroczystości.
W uroczystości wzięli udział: dr Maciej Korkuć – Naczelnik Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie, Aleksandra Antolak-Rust – dyrektor biura poselskiego Edwarda Siarki – posła na Sejm RP, Aleksandra Mąka z biura poselskiego Weroniki Smarduch – posła na Sejm RP, Marek Wierzba radny województwa małopolskiego, radni powiatowi: Piotr Budny i Adam Gracz oraz Burmistrz Miasta Rabki-Zdroju Leszek Świder i Zdzisław Filipek – przewodniczący Rady Gminy Jordanów.
Po części oficjalnej odbył się piknik patriotyczny. Zaprezentowano materiały edukacyjne Instytutu Pamięci Narodowej oraz sprzęt i pojazdy z okresu II wojny światowej udostępnione przez Jana Dudora z Podhalańskiej Grupy Rekonstrukcji Historycznej. Sprzęt wojskowy zaprezentowali też obecni podczas tego wyjątkowego wydarzenia młodzi adepci Prywatnego Liceum Służb Mundurowych z Nowego Targu.
Regionalny poczęstunek przygotowało Koło Gospodyń i Gospodarzy w Skawie, a wojskową grochówkę Koło Gospodyń Wiejskich „Rabianki” z Raby Wyżnej.
Patriotycznemu spotkaniu towarzyszyły występy sceniczne, podczas których zabrzmiały piosenki polskie, a historyczny spektakl teatralny przeniósł do przeszłości najmłodszych uczestników pikniku.
Wczesnym rankiem 1 września 1939 r. wojska niemieckie wtargnęły na Podhale od strony Słowacji. Pancerne kolumny wroga pod Wysoką zatrzymali żołnierze 10 Brygady Kawalerii Zmotoryzowanej dowodzeni przez płk. Stanisława Maczka. Atak wojsk niemieckich w okolicach Jordanowa odpierali także żołnierze 1 Pułku Piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza oraz 12 Pułku Piechoty. Zacięte walki o utrzymanie pozycji obronnych trwały do 3 września i do historii przeszły pod nazwą bitwy pod Jordanowem lub bitwy o Wysoką. Odgłosy walk pod Wysoką oraz dymy płonących zabudowań już w pierwszych godzinach wojny dotarły do sąsiedniej Skawy. Większość mieszkańców pospiesznie opuściła swoje domostwa, uchodząc w kierunku Mszany Dolnej lub kryjąc się w okolicznych lasach. Po złamaniu oporu obrońców, 3 września 1939 r. Niemcy podpalili zabudowania w Wysokiej, Spytkowicach i Jordanowie. Kilkadziesiąt domostw spalili też w Skawie. Mieszkańcy w płomieniach utracili cały dorobek swojego życia. W tragiczny sposób rozpoczynał się dla nich terror niemieckiej okupacji.
