Prawo pierwszeństwa dzierżawcy do zakupu nieruchomości rolnych Skarbu Państwa – najnowsza uchwała Sądu Najwyższego

Prawo pierwszeństwa dzierżawcy w zakresie zakupu nieruchomości rolnych będących własnością Skarbu Państwa od lat budzi liczne pytania i wątpliwości praktyczne. Najnowsza uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2025 r. (sygn. III CZP 8/24) przynosi istotne rozstrzygnięcie w tej sprawie.

Stanowisko Sądu Najwyższego

Przedmiotem pytania prawnego było rozstrzygnięcie, czy przyznanie dzierżawcy uprawnienia do zakupu nieruchomości – wynikającego z art. 4 ust. 7 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa – skutkuje obowiązkiem Skarbu Państwa (jako właściciela) do podjęcia czynności zmierzających do sprzedaży tej nieruchomości, czy też oznacza jedynie powstanie prawa pierwszeństwa po stronie dzierżawcy.

W uchwale z dnia 13 lutego 2025 r. Sąd Najwyższy jednoznacznie stwierdził:

„Przyznanie dzierżawcy nieruchomości rolnej Skarbu Państwa – na podstawie art. 4 ust. 7 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz zmianie niektórych innych ustaw – uprawnienia do zakupu nieruchomości z zastosowaniem prawa pierwszeństwa przewidzianego w art. 29 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa nie skutkuje obowiązkiem drugiej strony podjęcia czynności zmierzających do zawarcia umowy sprzedaży tej nieruchomości.”

W praktyce oznacza to, iż samo istnienie prawa pierwszeństwa nie rodzi obowiązku sprzedaży po stronie Skarbu Państwa. Jest to jedynie przywilej dzierżawcy, który może zostać zrealizowany w sytuacji, gdy właściciel podejmie decyzję o sprzedaży nieruchomości.

Kontekst historyczny

Problematyka prawa pierwszeństwa i dzierżawy nieruchomości rolnych od lat budzi żywe zainteresowanie wśród rolników, prawników i praktyków rynku nieruchomości. Już w 2014 roku mec. Piotr Włodawiec opublikował szeroki przegląd orzecznictwa w tym zakresie na łamach branżowego pisma „Magazyn Hodowcy”.

Zachęcamy do zapoznania się z obszernym artykułem: LINK