5 godzin temu
Śmieci za darmo? Rząd planuje ulgę, a samorządy biją na alarm. Zwolnienie z opłat dla niestety tylko dla wybranych, kto na tym zyska? Od 2025 roku system opłat za wywóz śmieci w Polsce może przejść gruntowną przebudowę. Rząd przygotowuje projekt, który zakłada zwolnienie z opłat dla części mieszkańców.
Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce
Bez rachunków za odpady mają funkcjonować osoby w trudnej sytuacji materialnej – seniorzy, renciści, osoby z niepełnosprawnością oraz rodziny wielodzietne.
To zmiana, która ma przynieść ulgę dziesiątkom tysięcy gospodarstw domowych. W założeniu ulga nie tylko odciąży domowe budżety, ale również wzmocni mechanizmy wsparcia społecznego. Rząd deklaruje, iż kryteria będą precyzyjnie określone, by pomoc trafiała tam, gdzie faktycznie jest potrzebna.
Rozważa się także zniesienie opłat dla właścicieli działek rekreacyjnych. Chodzi o osoby, które nie mieszkają tam przez większą część roku i nie generują znaczącej ilości odpadów. Zwolnienie z opłat miałoby dotyczyć tylko tych, którzy nie korzystają z domków sezonowych w sposób ciągły.
Samorządy ostrzegają przed skutkami
Pomysł, który w założeniu ma służyć sprawiedliwości społecznej, budzi duży niepokój wśród samorządów. Lokalne władze ostrzegają, iż ulgi dla części mieszkańców będą oznaczać ubytek w dochodach z opłat komunalnych. A to może się przełożyć na wyższe stawki dla pozostałych mieszkańców lub konieczność cięć w usługach.
Wielu włodarzy miast i gmin już teraz wylicza, iż utrata wpływów z opłat może sięgnąć kilku milionów złotych rocznie. Bez rekompensaty ze strony budżetu centralnego część samorządów nie będzie w stanie pokryć kosztów funkcjonowania systemu gospodarki odpadami.
Część urzędników sugeruje, iż wprowadzenie ulg powinno być powiązane z dodatkowymi mechanizmami finansowania. Bez nich, ostrzegają, sytuacja może wymknąć się spod kontroli, a napięcia społeczne między „uprzywilejowanymi” a resztą mieszkańców będą narastać.
Potencjalny podział społeczeństwa
Eksperci zwracają uwagę, iż choć cel zmian wydaje się zrozumiały, to ich skutki mogą być bardziej złożone. Nowe przepisy mogą pogłębić różnice w postrzeganiu sprawiedliwości społecznej. Dla jednych brak opłat będzie wyrazem solidarności, dla innych – niesprawiedliwością i kolejnym obciążeniem.
Pojawia się także pytanie o sposób wdrażania ulg. Czy każda gmina będzie interpretować przepisy jednakowo? Czy będzie to decyzja automatyczna, czy wymagać będzie składania wniosków i weryfikacji? Niejasności w tej sprawie mogą wydłużyć procesy administracyjne i spowodować chaos organizacyjny w wielu gminach.
Reforma z ryzykiem podwyżek
Choć rząd zapewnia, iż ulgi nie doprowadzą do wzrostu kosztów dla pozostałych mieszkańców, to wiele wskazuje na to, iż w praktyce może być inaczej. o ile samorządy nie otrzymają dodatkowego finansowania, luka budżetowa powstanie automatycznie. To oznacza, iż część obywateli może zostać obciążona wyższymi stawkami, by system mógł działać bez zakłóceń.
Wprowadzenie zmian zapowiadanych jako korzystne dla najbardziej potrzebujących może więc skutkować podziałem na tych, którzy zyskują, i tych, którzy będą musieli za to zapłacić. W lokalnych społecznościach może to wywołać napięcia, których skutki polityczne i społeczne trudno dziś przewidzieć.
Przed rządem stoi zadanie stworzenia rozwiązań, które pozwolą pogodzić interesy grup objętych ulgą z możliwościami finansowymi samorządów. jeżeli tego zabraknie, z pozoru prospołeczna reforma może stać się źródłem narastającego konfliktu.
Źródło: forsal.pl/warszawawpigulce.pl
