Gdy prezydent Donald Trump rozmawiał w zeszłym tygodniu przez telefon z Władimirem Putinem, rosyjski przywódca zobowiązał się do sporządzenia i wysłania w najbliższych dniach tego, co określił jako „memorandum pokojowe”, w którym przedstawiono rosyjskie wymagania dotyczące zawieszenia broni z Ukrainą, według urzędnika USA i Białego Domu zaznajomionego ze sprawą. Ale ponad tydzień po tej rozmowie telefonicznej USA wciąż nie otrzymały dokumentu od Rosji, jak twierdzą źródła. Teraz Trump rozważa nałożenie nowych sankcji na Moskwę w nadchodzących dniach, dając upust swojej wściekłości na stan konfliktu, według osób zaznajomionych ze sprawą.
W ciągu ostatnich kilku tygodni opracowano opcje zastosowania nowych środków karzących Moskwę, ale jak dotąd Trump ich nie zatwierdził . Prezydent powiedział w niedzielę, iż „absolutnie” rozważy nowe sankcje po ciągłym bombardowaniu rakietowym i dronami, w którym zginęło wiele osób. „Zabija wielu ludzi” – powiedział Trump o Putinie w niedzielę. „Nie wiem, co mu jest. Co, do cholery, się z nim stało?”
A w poście Truth Social we wtorek prezydent napisał: „Władimir Putin nie zdaje sobie sprawy, iż gdyby nie ja, Rosji już by się wiele złego przytrafiło, i to NAPRAWDĘ ZŁEGO. On igra z ogniem!”
Napięcie wzrosło we wtorek wieczorem X, kiedy doszło do wymiany zdań między Dmitrijem Miedwiediewem, rosyjskim urzędnikiem ds. bezpieczeństwa i byłym prezydentem tego kraju, a Keithem Kelloggiem, specjalnym wysłannikiem Trumpa na Ukrainę i Rosję. Nawiązując do wpisu Trumpa, Miedwiediew napisał: „Wiem tylko o jednej NAPRAWDĘ ZŁEJ rzeczy — III wojnie światowej. Mam nadzieję, iż Trump to zrozumie!” Kellogg odparł, iż USA czekają na notatkę od Rosji.
„Podsycanie strachu przed III wojną światową to niefortunny, lekkomyślny komentarz @MedvedevRussiaE i niegodny światowej potęgi. Prezydent Trump @POTUS pracuje nad zatrzymaniem tej wojny i zakończeniem zabijania. Czekamy na otrzymanie Memorandum RU (Term Sheet), które obiecałeś tydzień temu. Zaprzestańcie ognia natychmiast”, Kellogg napisał na X.
Trump przez cały czas może zdecydować się nie nakładać nowych sankcji, twierdzą osoby zaznajomione ze sprawą, zgodnie z wcześniejszymi przykładami, gdy wycofywał się z gróźb, by uderzyć w Rosję za jej działania na Ukrainie. Trump powiedział prywatnie, iż obawia się, iż nowe sankcje mogą odsunąć Rosję od rozmów pokojowych. Podczas rozmowy telefonicznej w ostatni poniedziałek Trump powiedział Putinowi, iż Rosja i Ukraina powinny komunikować się bezpośrednio w celu wynegocjowania porozumienia pokojowego, a Europa i Stany Zjednoczone udzielą pomocy, gdy zajdzie taka potrzeba – poinformował urzędnik Białego Domu.
Po tym telefonie Trump powiedział w mediach społecznościowych, iż warunki zawieszenia broni „zostaną wynegocjowane między obiema stronami, ponieważ jest to możliwe”. Telefon został wysłany zaledwie kilka dni po pierwszych bezpośrednich rozmowach między Ukrainą a Rosją w Turcji. Kiedy rozmowy się zakończyły, oczekiwano, iż Ukraina otrzyma następującą notatkę rosyjską.
Jednak plan wysłania przez Rosję memorandum nie tylko na Ukrainę, ale także do Stanów Zjednoczonych wskazuje, iż Trump zakończył rozmowę, nie umywając całkowicie rąk od potencjalnego przyszłego zaangażowania. Sekretarz stanu Marco Rubio rozmawiał również z ministrem spraw zagranicznych Rosji Siergiejem Ławrowem na dzień przed rozmową telefoniczną Trumpa z Putinem i powiedział, iż omawiali ten temat.
Ławrow powiedział wówczas Rubio, iż rosyjscy urzędnicy „przygotują dokument określający ich wymagania dotyczące zawieszenia broni, który następnie doprowadzi do szerszych negocjacji”, powiedział Rubio w programie CBS „Face the Nation” w zeszłym tygodniu. Dodał, iż jeżeli to się pojawi, wraz z ukraińskimi propozycjami, „możemy na tym pracować”. „Mam nadzieję, iż nastąpi to wkrótce” – dodał Rubio. We wtorek rzeczniczka rosyjskiego MSZ Maria Zacharowa poinformowała, iż Moskwa pracuje nad dokumentem.
„Rosja kontynuuje prace nad projektem memorandum w sprawie przyszłego traktatu pokojowego, w którym określa szereg kwestii, takich jak: zasady uregulowania, ramy czasowe ewentualnego zawarcia porozumienia pokojowego (oraz) potencjalne zawieszenie broni na określony czas w przypadku osiągnięcia odpowiednich porozumień” – powiedziała Zacharowa. „Jak tylko memorandum zostanie przygotowane, zostanie ono przekazane Kijowowi” – kontynuowała w swoim oświadczeniu. „Oczekujemy, iż strona ukraińska przeprowadzi te same prace i prześle nam swoje postępy równocześnie z otrzymaniem rosyjskiego dokumentu”. Podczas gdy USA czekają na Rosję – z narastającą frustracją – prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski oskarżył w poniedziałek Putina o „zwykłe granie dyplomacją i dyplomatami”. Tymczasem ustawodawcy Demokratów i Republikanów zaczęli lobbować u Trumpa, aby znacznie zaostrzył sankcje USA po weekendowych atakach.
„My wszyscy, poprzez nasze publiczne oświadczenia, jak również prywatne kontakty, naciskamy bardzo, bardzo mocno” – powiedział senator Demokratów Richard Blumenthal w poniedziałek CNN. Blumenthal jest kluczową postacią stojącą za projektem ustawy Senatu obejmującym wszystkie partie, również sponsorowanym przez sojusznika Trumpa, senatora Lindseya Grahama, który ma na celu nałożenie „paraliżujących” nowych środków na Moskwę. Obejmowałby on „sankcje wtórne”, takie jak ogromne cła w wysokości 500% dla państw kupujących rosyjską energię. Ponad 80 senatorów podpisało się pod projektem ustawy.
Według Blumenthala dwupartyjny projekt ustawy – który może wpłynąć na przeciwników USA, takich jak Chiny, a także na zaprzyjaźnione państwa azjatyckie i europejskie – został opracowany w „bardzo szerokich” konsultacjach z sojusznikami USA, którzy mogą zostać dotknięci nowymi sankcjami na rosyjski import energii. Niemcy, Francja i Wielka Brytania są teraz „całkowicie za, ze 100% poparciem”, powiedział CNN. Po rozmowie z Putinem w ubiegłym tygodniu Trump powiedział europejskim przywódcom podczas rozmowy telefonicznej, iż na razie nie przyłączy się do nich w stosowaniu nowych środków wobec Moskwy, chociaż wcześniej sygnalizował gotowość podjęcia bardziej stanowczego kroku wobec Putina – powiedział europejski urzędnik.
Trump „wierzy, iż jeżeli zaczniecie grozić sankcjami, Rosjanie przestaną mówić, a jest wartość w tym, żebyśmy mogli z nimi rozmawiać i zmusić ich do zasiadania przy stole” – powiedział Rubio ustawodawcom w senackiej Komisji Spraw Zagranicznych w zeszłym tygodniu, dzień po tym, jak Trump i Putin rozmawiali przez telefon. „Jak zobaczymy, spójrzcie, muszą to zrobić, nikt nie twierdzi, iż to jest gwarancja”. Po ostatnich wypowiedziach Trumpa prezydent Francji Emmanuel Macron wyraził nadzieję, iż amerykański przywódca zmieni kurs.
„Prezydent Trump zdaje sobie sprawę, iż kiedy prezydent Putin powiedział przez telefon, iż jest gotowy na pokój, lub powiedział swoim wysłannikom, iż jest gotowy na pokój, skłamał” – powiedział Macron w poniedziałek. „Widzieliśmy po raz kolejny w ostatnich godzinach, jak Donald Trump wyraża swój gniew. Formę niecierpliwości. Mam po prostu nadzieję, iż teraz przełoży się to na działanie”. Trump wcześniej podniósł kwestię nowych sankcji na rosyjski sektor bankowy i sankcji wtórnych na nabywców rosyjskich produktów energetycznych. Obie opcje zostały opracowane, ale nie było jasne, jakie konkretne kroki Trump rozważał w następstwie weekendowego bombardowania Ukrainy przez Rosję.