Zanim Studzianki stały się sławne poprzez bitwę pancerną w sierpniu 1944 roku, poprzedziły ją dwie ważne Bitwy. Pierwsza to I wojna światowa i walki pod Kozienicami zwane II Bitwą o Twierdzę Ivangorod czyli Dęblin, zwana rpzez niemieckich historyków jako bitwa pod Lipą stoczona w dniach miedzy 21 a 26 października 1914 roku, z czego apogeum przypadło na dzień z 25 na 26 października 1914. Druga zaś to Walki między 8 a 15 września 1939 roku stoczone przez Wojsko Polskiego z Wojskiem Niemieckim , zatrzymując przemarsz Niemców. Żołnierze Polscy wówczas przeprawiali się przez Wisłę, skąd potem znamy z historii postać Generała Kleberga pod Kockiem.
Wreszcie Studzianki zasłynęły z walk na przyczółku pod Kozienicami, zwanym początkowo Mniszewsko Magnuszewskim a w latach PRL , błędnie nazwanego warecko magnuszewskim. Dlaczego błędnie? Otóż, samej Warki żadne walki pancerne nie dotyczyły. Walki nie przekroczyły rzeki Pilicy. A sama akcja pancerniaków skupiła się na terenie dzisiejszych gmin Grabów, Magnuszew i Głowaczów.
Walki
W pierwszych dniach Sierpnia między 1-3 sierpnia 1944 roku, Rosjanie wraz z jednostkami Polskimi podjęły próby forsowania Wisły pod Puławami i Zajezierzem. W Bojach tych heroiczną postawą zasłynął kapral Michał Okurzały – urodzony w 1919 roku, na Kresach to jest w Małopolsce Wschodniej, a poległy heroiczną śmiercią żołnierza we Wsi Głusiec koło Zajezierza pod Dęblinem. Kapral Okurzały chcąc za wszelką cenę utrzymać siły sforsowania Wisły przez armię sprzymierzone, apelował o ostrzał na Jego pozycję celem utrzymania przeprawy przez Wisłę. Poniósł śmierć ale forsowanie się powiodło, czego następstwem był pochód Armii Czerwonej i 1 Armii Wojska Polskiego na Warszawę. Kolejną naturalną granicą po Wiśle była rzeka Pilica i tutaj Niemcy próbowali powstrzymać parcie armii sprzymierzonych. Stąd już 5 Sierpnia 1944 roku Rosjanie wysiedlili ludność ‘’ spod Studzianek ‘’ za Wisłę, lub pod Radom w zależności od wiosek pochodzenia. Ci od strony wisły znaleźli się w powiatach Ryckim, Garwolińskim i Łukowskim, zaś Ci od strony Radomia znaleźli się w powiecie Radomskim w dzisiejszych gminach Jedlińsk, Jastrzębia i okolice Bartodziejów.
Bitwa
Po wysiedleniu ludności, teren walk pozostał pusty. Naloty Niemieckie trwały już od ostatnich dni sierpnia. Ludzie wiedzieli iż front się zbliża stąd też byli przygotowani na swój niepewny los. Wielu ludzi zginęło w tych dniach od ostrzału Niemieckiego, głównie naloty lotnicze. Ale sama Bitwa rozpoczęła się pod Studziankami 9 Sierpnia 1944 roku, i trwała do 16 sierpnia 1944 roku, choć walki i potyczki trwały cały czas aż do zdobycia Warszawy tj. do 17 stycznia 1945 roku. Walki rozciągały się na przestrzeni około 20 km. Między gminą Grabów, Głowaczów i Magnuszew. I choć sama wieś Studzianki jest osławiona, to warto pamiętać iż wszystkie okoliczne wioski w odległości 10-20 km były zniszczone. Praktycznie miedzy rzeką Radomką a Pilicą i Wisłą nie ostało się wiele, biorąc pod uwagę zabudowę drewnianą miejscowych gospodarstw.
Gdy miejscowa ludność wróciła w maju czerwcu 1945 roku, zastała zgliszcza, a mieszkali , także w pierwszą zimę w ziemiankach po żołnierzach Radzieckich i Polskich , po lasach i polach. Trud Polskiego ale i Radzieckiego Żołnierza jest morderczy jeżeli chodzi o skalę tej bitwy.
Uroczystości GŁUSIEC-ZAJEZIERZE
W Niedzielę 3 sierpnia 2025 roku, Związek Żołnierzy Weteranów im. Mjr. Henryka Dobrzańskiego HUBALA oddział w Kozienicach na czele z Prezesem głównym płk. Zbigniewiem Żurowskim zorganizowali wraz z Gminą Sieciechów uroczystość patriotyczną przed pomnikiem kpt. Michała Okurzałego. Odbyła się modlitwa, salwa honorowa, apel pamięci, a oprawę asysty wojskowej zapewnił Pułk Saperów z Dęblina.
Upamiętnienie
Corocznie w Studziankach Pancernych realizowane są uroczystości rocznicowe,. Jest to weekend najbliższy dniu 9 Sierpnia. A więc jednego roku wypada 5 sierpnia, innego 12 , a jeszcze innego 14 czy tak jak w tym roku 2025 , przypadł 10 i 11 Sierpnia. Dnia 9 sierpnia odbył się piknik militarny z pokazem czołgów historycznych T-34 i współczesnych w Studziankach. Zaś główne uroczystości rozpoczęły się w niedzielę 10 sierpnia o godzinie 9 . 00 od wciągnięcia flagi Rzeczypospolitej Polskiej i odśpiewania hymnu państwowego. Głos zabrali poszczególni gości i organizatorzy, w tym Wicewojewoda mazowiecki, Prezes Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych więźniów Politycznych oddział w Radomiu Zbigniew Gołąbek, oraz moja skromna osoba jako powiatowego ustawowego opiekuna zabytków , którą to poprzedziła wypowiedz syna ziemi studzieńskiej premiera Janusza Piechocińskiego.
Na stronie fb Gminy Głowaczów czytamy: „W tegorocznych uroczystościach wzięli udział przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, kombatanci, delegacje organizacji społecznych, wojsko, poczty sztandarowe szkół i instytucji, mieszkańcy regionu oraz licznie zgromadzeni goście z całej Polski (…) Uroczystości rozpoczęło wprowadzeniem pocztów sztandarowych, odśpiewaniem hymnu państwowego i wciągnięcie flagi Rzeczypospolitej Polskiej na maszt , modlitwę ekumeniczną odmówił ks. Henryk Dąbrowski Proboszcz Parafii w Studziankach Pancernych . Jan Chryzostom Czachowski przybliżył zebranym historię bitwy pod Studziankami i walk na przyczółku warecko-magnuszewskim, przypominając jednocześnie o bohaterstwie żołnierzy i ludności cywilnej. Następnie prezes Związku Żołnierzy Weteranów Rzeczpospolitej Polski Zdzisław Gnaś oraz Społeczny Opiekun Zabytków Karol Uliasz dokonali wręczenia odznaczeń za upamiętnianie rocznicy pod Studziankami Pancernymi”.
Na zakończenie uroczystości, w hołdzie bohaterom walczącym i poległym w Bitwie pod Studziankami zebrane delegacje złożyły kwiaty i zapaliły znicze przed Pomnikiem-Mauzoleum.
Opracował Łukasz Karol Uliasz
