Zakład Ubezpieczeń Społecznych opublikował ważne informacje, które dotyczą milionów Polaków urodzonych w drugiej połowie XX wieku. Nowe zasady mogą wpłynąć na decyzje emerytalne wielu osób – nie tylko ze względu na wiek, ale również na specyfikę wykonywanej pracy. Zmiany już obowiązują, a najważniejsze będzie odpowiednie przygotowanie dokumentów.

fot. Warszawa w Pigułce
Wcześniejsza emerytura z ZUS. Dla kogo i na jakich warunkach? Oto najnowsze zasady
Nie każdy, kto zbliża się do wieku emerytalnego, musi czekać do 60. czy 65. urodzin. Osoby urodzone między 1949 a 1969 rokiem mogą skorzystać ze specjalnej emerytury z ZUS. Ale to nie jest automatyczne. Potrzebne są konkretne dokumenty i spełnienie precyzyjnych warunków. Kto może liczyć na wcześniejsze świadczenie?
Dla kogo wcześniejsza emerytura z ZUS?
Uprawnienia do wcześniejszej emerytury nie są przyznawane wszystkim. Dotyczą jedynie osób, które wykonywały pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Chodzi m.in. o pracę pod ziemią, w kontakcie z azbestem czy metalami ciężkimi, a także zawody takie jak ratownicy GOPR, dziennikarze, artyści czy nauczyciele.
Zgodnie z przepisami, możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę mają osoby urodzone między 1 stycznia 1949 r. a 1 stycznia 1969 r. Wiek emerytalny zależy w tym przypadku od rodzaju wykonywanej pracy oraz płci – i może być niższy niż ustawowe 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn.
Wymagania? Nie tylko wiek
Aby skorzystać z wcześniejszej emerytury, nie wystarczy spełnić kryterium wieku. Trzeba także udokumentować:
- odpowiedni staż składkowy i nieskładkowy: co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 dla mężczyzn,
- staż pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
- rezygnację z członkostwa w Otwartym Funduszu Emerytalnym (OFE) – lub zrzeczenie się środków na rzecz budżetu państwa.
Ważne: wniosek trzeba złożyć najpóźniej dzień przed osiągnięciem wieku emerytalnego adekwatnego dla danej osoby.
Jakie dokumenty są potrzebne?
Do wniosku o wcześniejszą emeryturę należy dołączyć:
- formularz EMP – wniosek o emeryturę,
- formularz ERP-6 – okresy składkowe i nieskładkowe,
- zaświadczenia o pracy w szczególnych warunkach lub charakterze,
- dokumenty potwierdzające wysokość wynagrodzenia.
Dokumenty można złożyć osobiście w ZUS lub drogą elektroniczną.
Nie każdy się kwalifikuje
Choć prawo dopuszcza wcześniejsze przejście na emeryturę, nie każdy spełni warunki. ZUS może odrzucić wniosek, jeśli:
- praca była wykonywana na niepełny etat,
- osoba prowadziła działalność gospodarczą lub pracowała na zlecenie,
- staż w szczególnych warunkach jest zbyt krótki,
- część okresów ubezpieczeniowych (np. służba wojskowa, urlop zdrowotny) nie wlicza się do wymaganych lat pracy.
Dodatkowym utrudnieniem może być brak dokładnej dokumentacji potwierdzającej rodzaj pracy.
Rozporządzenie z 1983 roku przez cały czas aktualne
Pełna lista zawodów i stanowisk uprawniających do wcześniejszej emerytury znajduje się w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku. przez cały czas jest ono podstawą prawną przy ustalaniu prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach.
ZUS przypomina: nie zwlekaj z decyzją
ZUS podkreśla, iż decyzję o złożeniu wniosku warto podjąć odpowiednio wcześniej. Czasem zgromadzenie potrzebnych dokumentów może zająć kilka tygodni, a choćby miesięcy. Opóźnienie w złożeniu wniosku może skutkować utratą uprawnienia.