2 godzin temu
Za dwa miesiące życie milionów Polaków zmieni się na zawsze. Od 1 października przy zakupie napojów w sklepach zapłacimy dodatkowe pieniądze, które odzyskamy tylko wtedy, gdy przyniesienemy puste opakowanie z powrotem. System kaucyjny obejmie niemal każdy dom w Polsce, a jego ignorowanie może kosztować sporo pieniędzy.
Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce
Jak informuje portal ey.com, system kaucyjny w Polsce miał obowiązywać od 1 stycznia 2025 roku, jednak prace nad aktualizacją regulacji sprawiły, iż oficjalnie wejdzie w życie dopiero 1 października 2025 roku. Ta dziewięciomiesięczna zwłoka dała przedsiębiorcom dodatkowy czas na przygotowania, ale dla zwykłych konsumentów i tak będzie to rewolucja.
System nie powstał z polskiej zachcianki. Podstawą do wprowadzenia systemu kaucyjnego była dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko, jak podaje Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Unia Europejska nałożyła na państwa członkowskie obowiązek osiągnięcia określonych poziomów selektywnej zbiórki – 77 procent od 2025 roku i 90 procent od 2029 roku.
Za które opakowania zapłacisz kaucję?
Przy zwrocie butelki plastikowej objętej systemem kaucyjnym otrzymasz 50 groszy. Przy zwrocie puszki objętej systemem kaucyjnym otrzymasz 50 groszy. Przy zwrocie butelki szklanej objętej systemem kaucyjnym otrzymasz złotówkę – informuje urząd gminy Szadek na swojej stronie internetowej.
System obejmie trzy rodzaje opakowań. Butelki plastikowe (PET) jednorazowego użytku do 3 litrów, puszki metalowe (aluminiowe i stalowe) do 1 litra, butelki szklane wielokrotnego użytku do 1,5 litra – wyjaśnia portal atmoterm.pl. Co istotne, ze względów sanitarnych z systemu wyłączono opakowania na napoje mleczne.
Opakowania objęte systemem będą odpowiednio oznakowane logotypem systemu kaucyjnego. Nie będzie możliwości odebrania kaucji za opakowania bez logotypu – ostrzega Ministerstwo Klimatu i Środowiska. To oznacza, iż nie każda butelka czy puszka będzie objęta kaucją – tylko te z odpowiednim znakiem.
Podczas pierwszych miesięcy funkcjonowania systemu możliwe będzie stosowanie tymczasowego oznakowania. Stosowanie tego logotypu będzie możliwe jedynie do końca 2025 roku – informuje portal atmoterm.pl. Od 2026 roku wszystkie opakowania będą musiały mieć ujednolicony znak.
Gdzie oddasz puste butelki i puszki?
Nie wszystkie sklepy będą musiały odbierać opakowania. Obowiązek zbierania opakowań objętych systemem nałożony jest na sklepy powyżej 200 m2, a małe sklepy poniżej 200 m2 mogą dobrowolnie przystępować do systemu – wyjaśnia ministerstwo. Sklepy do 200 m² obowiązkowo pobierają kaucję i odbierają szklane butelki wielokrotnego użytku, o ile ten sklep oferuje tego typu opakowania. Odbiór puszek aluminiowych i butelek plastikowych jest dobrowolny – precyzuje portal mmlc.pl.
Dla wygody konsumentów wprowadzono dodatkowy wymóg. Wprowadzono wymóg utworzenia co najmniej jednego stacjonarnego punktu odbierania opakowań i odpadów opakowaniowych objętych systemem kaucyjnym w każdej gminie – informuje ministerstwo. Oznacza to, iż choćby jeżeli w małej miejscowości nie będzie dużych sklepów, i tak będzie można oddać opakowania. istotną wiadomością jest to, iż przy zwrocie opakowań, w celu odzyskania kaucji, nie będzie wymagane okazanie paragonu. Butelkę kupioną w jednym sklepie można będzie zwrócić w zupełnie innym miejscu.
Trzy miesiące na przyzwyczajenie się
Rząd przewidział okres przejściowy dla konsumentów. Nowe przepisy wprowadzają trzymiesięczny okres przejściowy dla produktów nieoznakowanych symbolem kaucji. Opakowania na napoje nie posiadające oznakowania mogą być wykorzystywane do momentu ich zużycia, zwrotu lub wyczerpania zapasów – wyjaśnia portal prawo.pl.
To oznacza, iż przez pierwsze trzy miesiące w sklepach będą równocześnie napoje z kaucją i bez niej. W tym czasie w sklepach mogą pojawiać się napoje zarówno z kaucją, jak i bez niej – potwierdza portal ifirma.pl.
Rząd zacznie kampanię dwa tygodnie przed startem
Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapowiedziało ogólnopolską kampanię informacyjno-edukacyjną, która ma ruszyć w połowie września 2025 roku – zaledwie dwa tygodnie przed wejściem systemu kaucyjnego w życie – informuje Portal Ochrony Środowiska.
To budzą spore kontrowersje. Samorządy alarmują jednak, iż zaplanowany termin rozpoczęcia kampanii jest zdecydowanie zbyt późny. Wskazują, iż społeczeństwo nie zdąży przygotować się na nowe zasady, co może prowadzić do chaosu informacyjnego – ostrzega ten sam portal.
Samorządy martwią się również o koszty. Jednostki samorządu terytorialnego zwracają uwagę na potencjalny wzrost kosztów systemu gospodarki odpadami. Usunięcie wartościowych frakcji z systemu komunalnego może wpłynąć negatywnie na budżety gmin i doprowadzić do wzrostu opłat dla mieszkańców – informuje Portal Ochrony Środowiska.
Producenci będą płacić krocie za nieprzyłączenie
System ma działać na zasadzie kija i marchewki dla producentów. Motywacją do włączenia się w tworzenie systemu kaucyjnego ma być potrójna stawka opłaty produktowej dla wprowadzających, którzy nie przystąpili do żadnego z systemów kaucyjnych – wyjaśnia portal ey.com.
Od 2026 roku stawka opłaty produktowej dla producentów napojów będzie trzykrotnie wyższa. Ten mechanizm ma stanowić zachętę do tego, aby producenci napojów włączali swoje opakowania do systemu kaucyjnego – dodaje portal mmlc.pl.
Oznacza to, iż firmy, które nie włączą swoich produktów do systemu kaucyjnego, będą płacić znacznie więcej. To ma doprowadzić do sytuacji, gdzie zdecydowana większość napojów będzie objęta kaucją.
Co to oznacza dla ciebie?
System kaucyjny całkowicie zmieni sposób robienia zakupów i gospodarowania odpadami w polskich domach. Już od października każdy zakup napoju będzie droższy o kaucję – 50 groszy za butelkę plastikową i puszkę, złotówkę za butelkę szklaną.
Jeśli twoja rodzina kupuje dziennie trzy napoje w plastikowych butelkach, to miesięcznie zapłaci dodatkowo około 45 złotych kaucji. Te pieniądze odzyskasz tylko wtedy, gdy przyniesiesz puste opakowania do sklepu. jeżeli zapomnisz lub zignorujesz zwrot, te pieniądze przepadną.
Musisz też przygotować miejsce w domu na przechowywanie pustych opakowań. Opakowań nie należy zgniatać przed oddaniem do punktu zbiórki – ostrzega ministerstwo. Oznacza to, iż butelki i puszki będą zajmować więcej miejsca niż dotychczas.
Szczególnie uważni muszą być rodzice małych dzieci, którzy często kupują napoje w małych butelkach. Kaucja 50 groszy od każdej butelki to przy regularnych zakupach kilkadziesiąt złotych miesięcznie – pieniądze, które można odzyskać lub stracić w zależności od systematyczności w oddawaniu opakowań.
Osoby starsze mogą mieć problem z transportem pustych opakowań do sklepów, szczególnie jeżeli najbliższy punkt odbioru jest daleko. Warto już teraz sprawdzić, gdzie w twojej okolicy będą punkty zbiórki i jak często będziesz mógł je odwiedzać.
System może też wpłynąć na ceny napojów. Producenci prawdopodobnie przerzucą część kosztów uczestnictwa w systemie na konsumentów, co oznacza, iż napoje mogą być droższe nie tylko o kaucję, ale również o kilka procent ceny podstawowej.
Dla rodzin dbających o środowisko system może być motywacją do ograniczenia kupowania napojów w jednorazowych opakowaniach. Alternatywą będą napoje w opakowaniach wielorazowych lub woda z kranu, co długoterminowo może oznaczać oszczędności.
