2 tygodni temu
Obserwowanie bocianów czarnych w naturze jest trudniejsze niż w przypadku ich białych kuzynów. Przedstawiciele tego gatunku są bardzo skryci: nie budują gniazd w pobliżu ludzkich siedzib, ale w głębi lasu, wśród starych drzew. Dzięki Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Łodzi i Uniwersytetowi Łódzkiemu można jednak poznać bociany czarne nieco bliżej.
Z kamerą wśród bocianów
To jedyny w Polsce i jeden z nielicznych takich projektów w Europie. Specjaliści z RDLP w Łodzi i Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego co roku umieszczają na wysokości 17 m kamery skierowane na dwa bocianie gniazda. Obserwowanie tego gatunku to niecodzienna okazja: populacja bocianów czarnych w Polsce jest niewielka (ok. 1200–1900 par, z tendencją spadkową), a ptaki unikają kontaktu z ludźmi. Dzięki transmisji można na żywo zobaczyć, jak budują gniazda, wysiadują jaja, wychowują młode czy szykują się do zimowej wędrówki.
Relację można obserwować na bieżąco na kanale YouTube RDLP w Łodzi:
Organizatorzy projektu podkreślają, iż obserwacja nie jest stresująca dla ptaków. Ingerują w ich życie w minimalnym stopniu, tylko w wyjątkowych sytuacjach zagrażających życiu (np. gdy w gnieździe znajdą się niebezpieczne przedmioty). W związku z tym w transmisji mogą pojawić się sceny, które dla niektórych osób będą zbyt drastyczne: walki o gniazdo czy atak drapieżnika.
Dokąd wędruje bocian czarny?
Ta kwestia szczególnie interesuje naukowców i specjalistów z Uniwersytetu Łódzkiego i RDLP w Łodzi. Jeszcze do niedawna sądzono, iż rzadko wracają w rodzinne strony. Obserwacje ich wędrówek odczarowały ten mit – na przestrzeni ostatnich lat udało się stwierdzić kilka powrotów do Polski.
W ramach projektu Bociany Czarne Online co roku wyposaża się młode osobniki w lekkie, nieograniczające codziennych aktywności lokalizatory GPS. Loggery pozwalają długoterminowo śledzić trasy wędrówek ptaków. Dzięki temu wiemy, iż najczęściej trafiają do Sudanu, Sudanu Południowego, Czadu, Erytrei, Etiopii, ale także do Bułgarii.
Zbierane dane pokazują także największe zagrożenia dla bocianów czarnych. Na tej niechlubnej liście pierwsze miejsce zajmują działania ludzi: strzelanie do ptaków (częste np. w Libanie) czy montaż linii elektrycznych na trasach przelotów.
Bociani serial o wielu sezonach
To już kolejny rok, w którym można obserwować online życie bocianów czarnych. Projekt rozpoczął się w 2016 r. Przez ostatnie kilka lat oko kamery zarejestrowało m.in. bohaterską obronę gniazda przed jastrzębiem, narodziny i dorastanie aż 4 piskląt czy rozstanie pary ptaków na etapie składania jaj.
Inicjatywie towarzyszą działania promocyjne. Jednym z nich jest mural przedstawiający bociana czarnego, namalowany na ścianie budynku w centrum Łodzi. W 2020 r. projekt zyskał także maskotkę, logotyp, tematyczne zakładki do książek i materiały edukacyjne. Nauczyciele szkół podstawowych, którzy chcą przeprowadzić lekcje na temat bociana czarnego, mają do dyspozycji gotowe scenariusze.
Relacje z bocianich gniazd cieszą się dużym zainteresowaniem na Facebooku i YouTubie. Są komentowane przez licznych użytkowników, a w dyskusjach bierze udział również prof. Piotr Zieliński, konsultant naukowy projektu. Dzięki temu media społecznościowe stały się platformą do nauki, obserwacji i wymiany doświadczeń.
zdj. główne: Sergey Pisarevskiy/Flickr
