Konrad Adenauer

Konrad Adenauer, pierwszy kanclerz RFN (1949–1963), nie był politykiem antypolskim w sensie otwartej wrogości wobec Polski, ale jego polityka wobec kwestii niemiecko-polskich była skomplikowana.

Argumenty za twierdzeniem, iż Adenauer był antypolski:

1. Nieuznawanie granicy na Odrze i Nysie – Adenauer konsekwentnie odrzucał uznanie polskiej granicy zachodniej, traktując Ziemie Zachodnie i Północne jako „terytoria pod administracją polską”. Uznanie tej granicy przez RFN nastąpiło dopiero w 1970 r. za rządów Willy’ego Brandta.

2. Priorytet relacji z Niemcami Wschodnimi (wypędzonymi) – Adenauer miał bliskie relacje z organizacjami Niemców wysiedlonych z Polski, co budziło polskie obawy o możliwe próby rewizji granic.

3. Układ z ZSRR zamiast z Polską (1955) – Choć Adenauer normalizował stosunki z ZSRR, nie próbował tego samego z PRL, co świadczyło o jego dystansie wobec Polski.

Argumenty przeciw twierdzeniu, iż Adenauer był antypolski:

1. Priorytet relacji z Zachodem – Adenauer uważał, iż najważniejsze dla RFN było pojednanie z Francją i integracja z Europą Zachodnią, a nie konfrontacja z Polską.

2. Brak prób rewizji granic siłą – W przeciwieństwie do niektórych środowisk niemieckich, Adenauer nie dążył do rewizji granic metodami agresywnymi.

3. Realizm wobec ZSRR i Polski – Chociaż nie uznawał granicy na Odrze i Nysie, wiedział, iż w praktyce jej zmiana była niemożliwa bez zgody ZSRR.

Podsumowując, Adenauer nie był aktywnie antypolski, ale jego polityka nie sprzyjała Polsce i była podporządkowana interesom RFN oraz jej relacjom z Zachodem. W Polsce odbierano go raczej chłodno, szczególnie w kontekście jego stanowiska wobec granicy zachodniej.

Pytanie: Z jakimi organizacjami przesiedleńców współpracował Konrad Adenauer?

Konrad Adenauer utrzymywał bliskie kontakty z niemieckimi organizacjami przesiedleńców (tzw. "Vertriebenen" – wypędzonych), które reprezentowały interesy Niemców wysiedlonych po II wojnie światowej z Polski, Czechosłowacji i innych państw Europy Środkowo-Wschodniej. najważniejsze organizacje, z którymi współpracował, to:

1. Związek Wypędzonych (Bund der Vertriebenen, BdV)

• Główna organizacja reprezentująca interesy wysiedlonych Niemców, założona w 1957 r. (już po kadencji Adenauera jako kanclerza, ale z jego wsparciem).

• Była parasolową strukturą dla wielu mniejszych grup wypędzonych.

2. Ziomkostwa (Landsmannschaften)

Adenauer utrzymywał kontakty z ziomkostwami – organizacjami skupiającymi Niemców wysiedlonych z konkretnych regionów, m.in.:

• Ziomkostwo Ślązaków (Landsmannschaft Schlesien)

• Ziomkostwo Prus Wschodnich (Landsmannschaft Ostpreußen)

• Ziomkostwo Pomorzan (Landsmannschaft Pommern)

• Ziomkostwo Niemców Sudeckich (Sudetendeutsche Landsmannschaft)

3. Związek Niemieckich Wypędzonych (Vereinigung der Opfer des Stalinismus, VOS)

• Organizacja zrzeszająca osoby, które twierdziły, iż padły ofiarą prześladowań sowieckich i komunistycznych po 1945 roku.

4. Partia Związku Wypędzonych i Pozbawionych Praw (GB/BHE – Gesamtdeutscher Block/Bund der Heimatvertriebenen und Entrechteten)

• Partia polityczna reprezentująca interesy wypędzonych w Bundestagu.

• Choć Adenauer nie był jej członkiem, jego CDU często zabiegała o jej poparcie.

Wpływ współpracy Adenauera z wypędzonymi

• Polityka nieuznawania granicy na Odrze i Nysie – pod wpływem środowisk wypędzonych Adenauer nie uznał polskiej granicy zachodniej.

• Wspieranie roszczeń odszkodowawczych – popierał prawo wysiedlonych do rekompensat za utracone majątki.

• Polityczna mobilizacja wypędzonych – CDU pod jego przywództwem zabiegała o głosy wypędzonych, którzy stanowili istotną część elektoratu.

Choć Adenauer nie był skrajnym rewizjonistą, jego polityka wobec organizacji wypędzonych budziła duże obawy w Polsce, ponieważ środowiska te otwarcie kwestionowały polską administrację na ziemiach zachodnich.