Niektórzy uczniowie otrzymają specjalny status. Więzienie za ujawnienie ich tożsamości

Ministerstwo Edukacji Narodowej pracuje nad nowelizacją ustawy Prawo oświatowe, która wzmocni pozycję ucznia w szkole. Jednym z głównych założeń jest przyznanie uczniom statusu podobnego do sygnalisty, gdy zgłaszają nieprawidłowości w placówkach edukacyjnych. Za np. napiętnowanie takiego ucznia czy ujawnienie jego rożsamości będzie można iść do więzienia.

Fot. DALL·E 3 / Warszawa w Pigułce

Wzmocnienie praw ucznia w jednym miejscu

Nowelizacja ustawy Prawo oświatowe ma przede wszystkim skupić w jednym miejscu prawa i wolności ucznia. Dotychczas były one rozproszone w różnych przepisach, co utrudniało ich egzekwowanie. Jednocześnie nowe regulacje mają zapewnić uczniom znacznie większą ochronę, gdy zdecydują się zgłosić nieprawidłowości w szkole.

Ochrona jak dla sygnalisty

Zgodnie z informacjami portalu Prawo.pl, w znowelizowanej ustawie znajdzie się zapis, który będzie chronił uczniów przed konsekwencjami zgłaszania nieprawidłowości. Proponowany przepis zakłada, iż „uczeń nie może być narażony ze strony organów szkoły lub placówki oraz jej pracowników na jakikolwiek uszczerbek lub zarzut z powodu złożenia skargi lub wniosku lub z powodu dostarczenia materiału do publikacji o znamionach skargi lub wniosku, o ile działał w granicach prawem dozwolonych”.

To rozwiązanie ma działać podobnie jak ochrona przyznawana sygnalistom w środowisku pracy na podstawie ustawy o sygnalistach. Ustawa o sygnalistach w art. 4 definiuje jako sygnalistę osobę fizyczną, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą. Status ten mogą w tej chwili otrzymać:

• pracownicy
• pracownicy tymczasowi
• osoby świadczące pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej
• przedsiębiorcy
• prokurenci
• akcjonariusze lub wspólnicy
• członkowie organów osób prawnych
• stażyści, wolontariusze i praktykanci
• funkcjonariusze służb mundurowych i żołnierze

Jaką ochronę otrzymuje sygnalista?

Zgodnie z art. 6 ustawy o sygnalistach, osoba zgłaszająca nieprawidłowości podlega ochronie od chwili dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, pod warunkiem iż miała uzasadnione podstawy sądzić, iż informacja jest prawdziwa i stanowi naruszenie prawa.

Ochrona ta obejmuje zakaz podejmowania wobec sygnalisty działań odwetowych oraz prób lub gróźb zastosowania takich działań.

Ustawa przewiduje kary dla osób, które:

• ujawniają tożsamość sygnalisty (grzywna, ograniczenie wolności lub pozbawienie wolności do roku)
• podejmują działania odwetowe wobec sygnalisty (grzywna, ograniczenie wolności lub pozbawienie wolności do lat dwóch, a choćby do lat trzech w przypadku działań uporczywych)

Więcej przejrzystości w dokumentach szkolnych

Jak podaje portal Prawo.pl, powołując się na opinię Łukasza Korzeniowskiego ze Stowarzyszenia Umarłych Statutów, w projekcie nowelizacji znalazł się również obowiązek publikacji w Biuletynie Informacji Publicznej statutu szkoły (w wersji tekstu jednolitego) oraz innych szkolnych dokumentów.

To rozwiązanie ma zwiększyć przejrzystość funkcjonowania placówek edukacyjnych i ułatwić uczniom oraz rodzicom dostęp do informacji o zasadach obowiązujących w szkole.